Naoorlogse gebeurtenissen met een spannend verloop
Morgenland – Stephan Abarbanell – Vertaling: Marcel Misset – Signatuur – 410 blz.
Stephan Abarbanell is chef Cultuur bij het Duitse radiostation RBB, maar daarvoor studeerde hij theologie en retoriek. Hij heeft een cursus Creative Writing gevolgd. Met een Joodse familiegeschiedenis had hij genoeg inspiratie opgedaan om zijn debuutroman Morgenland te schrijven.
Lilya is werkzaam voor het Palestijnse verzet maar wordt ingezet om in het eerste jaar na de Tweede Wereldoorlog op zoek te gaan naar de broer van een beroemde Joodse auteur. Deze was professor en zou zijn vermoord in een Duits concentratiekamp, maar zijn broer wil dit niet geloven. Ook de grootse privébibliotheek van hun vader wordt vermist. Het enige wat is overgebleven is een in leer gebonden boek met een ex-libris stempel met hierin alle titels van de vermiste boeken.
“Grote ontdekkingen beginnen met een vermoeden, dan volgt een bewering, en daarna pas het bewijs. Met kleine gaat het soms net zo. Dat uitgangspunt heeft me ver gebracht. Ook al blijkt iets waar je op hoopte soms niet meer dan een door hoop ingegeven vergissing geweest. Maar een idee onderscheidt zich in eerste instantie door lef. U bent jong, u weet wat ik bedoel.”
Lilya begint aan een moeizame tocht door het naoorlogse Europa op zoek naar de professor. Onderweg leert ze bijzondere, maar ook gevaarlijke mensen kennen. Zal het haar lukken de queeste te volbrengen?
Ik ben zelf niet zo heel erg thuis op het gebied van de gebeurtenissen in Palestina en Israël. In het begin is het daarom een beetje zoeken en het geheugen weer wat opfrissen. Maar eenmaal in het verhaal verzonken kom je terecht in een wereld waar de oorlog nog duidelijk aanwezig is, maar waar men probeert het leven weer op te pakken. Het verhaal heeft vooral in het begin een sombere, deprimerende sfeer, maar ik denk dat dat juist heel treffend is voor die tijd.
De karakters zijn in het boek allemaal een beetje op de vlakte gehouden. De persoon Lilya komt niet echt goed uit de verf en de vriendschappen die ze maakt zijn allemaal vluchtig en oppervlakkig. Ook het vleugje romantiek wat is toegevoegd is zo dun uitgewerkt, dat het eigenlijk achterwege had mogen blijven. Echter, gaandeweg wordt de spanning optimaal opgebouwd en wil je eigenlijk nog maar één ding weten: zal Lilya de professor gaan vinden?
Weinig naoorlogse verhalen laten zo goed zien hoe de tijd vlak na de oorlog geweest moet zijn. Zo beschrijft Abarbanell bijvoorbeeld de manier waarop veel door de Nazi’s geroofde boeken weer uitgezocht worden om bij de rechtmatige eigenaar, of erfgenamen, terug gebracht te worden. Ook lees je hoe de kampen een paar jaar na de oorlog nog steeds vol zitten met Joden die al dan niet terug willen naar Israël en hoe moeilijk het is om deze kampen draaiende en menswaardig te houden.
In het nawoord van het boek legt Abarbanell nog enkele geschiedenisfeiten uit, aan de hand van de plekken waar Lilya in het verhaal is geweest. Een leuke toevoeging, wat de sfeer van het boek nog een beetje extra benadrukt.
Morgenland is een prima debuut en een aanwinst voor de liefhebbers van naoorlogse verhalen.
