Een bijzonder mooi debuut
Bijenvader – Esther Sprikkelman – Lemniscaat – 148 blz.
Esther Sprikkelman was zangeres en liedjesschrijver. Nu is ze tekstschrijver en docent Nederlands op een hogeschool en schrijft/regisseert schoolmusicals. Bijenvader is haar debuutroman.
Het verhaal speelt zich af in de zomer van 1985. Johanne zit aan het ziekbed van haar vriend Henrico. Hij ligt in coma en als hij wakker wordt zal hij waarschijnlijk zijn geheugen kwijt zijn. Met deze insteek gaat Johanne, het verhaal van hun ontmoeting, de periode die daarop volgt en uiteindelijk het tragische ongeval waardoor hij in coma ligt, inspreken op een cassettebandje. Zo kan Henrico zijn geheugen opfrissen en is het voor haar een manier om haar gedachten te ordenen en haar verdriet te verwerken.
Esther Sprikkelman heeft er bijna zes jaar over gedaan om Bijenvader te schrijven. Het resultaat mag er wezen. Mijn vraag waarom ze voor de jaren tachtig van de vorige eeuw heeft gekozen om het verhaal te laten spelen werd beantwoord in een interview met haar dat ik las. Ze is zelf opgegroeid in die tijd en dus vond ze het makkelijker om voor die tijd te kiezen, omdat zij zich beter kon verdiepen in die periode. De wereld van nu verandert immers snel en is bijna niet bij te houden. Zelf ben ik ook opgegroeid in die periode en deze opmerking was al een feestje van herkenning. Tel daar nog eens het tijdsbeeld bij op en de referentie in het boek naar verschillende liedjes en ik was weer helemaal terug in de jaren tachtig.
Dat dit zo’n dertig jaar geleden is, maakt gelukkig niet dat het boek gedateerd is en het is ook zeker geschikt voor de jeugdige lezers. Het opgroeien, puberen en de problemen die het met zich meebrengt is van alle tijden. Er wordt dan wel gebruik gemaakt van een cassetterecorder waarmee je je opname kon pauzeren of kon afbreken door een stopknop, waarbij de schrijfster ook letterlijk in de tekst “stop “ gebruikt, maar dat is een detail waar je je niet aan zult storen. Het inleven in het verhaal zal dus geen probleem zijn.
Aan het begin is het hoofdpersonage Johanne nog erg zoekende hoe ze haar verhaal moet aanvangen en hoe ze dat het beste kan vertellen. Als lezer zoek je mee en alle personen die Johanne voorbij laat komen, moeten een plaats krijgen. Naarmate zij haar gedachten vorm geeft, krijgt het verhaal ook vorm en langzaam kom je er achter wie deze personen zijn en hoe de verhoudingen liggen.
De reden waarom Henrico in het ziekenhuis terecht is gekomen, is niet mis en in het verhaal wordt daar langzaam naar toegewerkt met een goede spanningsopbouw. Het speelt zich af in een dorpje waar behoorlijk wat bekrompenheid heerst, met de nodige vooroordelen. Zonder deze achtergrond had het verhaal zich denk ik niet kunnen afspelen. De vooroordelen, angst, machteloosheid, vriendschap en boosheid komen samen in een bijzondere climax die ik niet aan zag komen. Kortom een zeer geslaagd debuut waarbij de schrijfster in een vrij dun boek een heel groot verhaal heeft weten te vertellen.
