Het schitterende van het alledaagse
Het karaokemeisje – Rob Verschuren– In de Knipscheer – 184 blz.
Het karaokemeisje schildert de lotgevallen van de familie Le, een gewone en tegelijk bijzondere familie die in een toeristische kustplaats in Vietnam woont. Vanaf de eerste bladzijde van de roman wordt de lezer meegenomen in de levens van de Le’s, eerst hun kleine, raamloze woning in naar de achterste kamer waar Phoenix, de heldin van het verhaal, ontwaakt. We volgen haar naar de woonkamer waar zij haar opa begroet. Die zit daar bewegingloos en sprakeloos sinds de begrafenis van oma in het bergdorp waar de familie oorspronkelijk vandaan komt. Hij is vastgegroeid in de houding waarin hij achterop de brommer werd geholpen voor de terugweg naar de kustplaats. Opa vervult een belangrijke rol in het gezin, iedereen stort zijn hart bij hem uit. Zo ook Phoenix. Zorgzaam spreekt ze tegen hem en loopt naar buiten.
‘Haar slippers klapperen tegen haar voetzolen, de lucht lijkt tussen de huizen gestold. Dan opent het windloze labyrint zich en staat ze aan de rand van de toeristenwijk.’
Daar ziet ze haar moeder bij het stalletje met ‘organische groenten en fruit’ dat in werkelijkheid afval van de markt is. We ontmoeten Tommy, de tweelingbroer van Phoenix, die zich bezighoudt met duisterder oplichtpraktijken, zoals ‘Red een hond uit de pot’, een website over zielige honden waarmee hij mensen uit het westen geld aftroggelt. Vader Duc zegt hierover: ‘Internationale samenwerking heeft de toekomst’. De enige die haar geld goudeerlijk verdient met haar werk in een karaokebar is de beeldschone Phoenix, die eigenlijk Phuong heet. Ze is wars van iedere vorm van dubbelheid, valsheid en hypocrisie. Als ze de kans krijgt het Nieuwe Topmodel te worden, wijst ze dat resoluut af, beseffend dat ze in een wereld terecht zal komen die haar werkelijke wezen zal aantasten. De flaptekst spreekt over een criminele familie. Crimineel? Misschien heb ik moeite met dit woord omdat de familie zo sympathiek en liefdevol is. Kijk hoe Duc bij zijn vrouw in bed kruipt.
‘Moeder mompelt geïrriteerd wanneer zijn gewicht neerkomt en haar helft van de matras, die nog van hun trouwen is, omhoogduwt. Dat doet ze altijd. Met precies hetzelfde geluidje, of ze nu slaapt of wakker is. Duc is er zo aan gewend dat hij opstaat en opnieuw gaat liggen als hij haar een keer niet hoort mopperen.’
Cees Notenboom schrijft over Tyfoon, het vorige boek van de auteur: ‘Een spannende roman met de allure van een sprookje. Je zult niet gauw een Nederlands boek vinden met zulke personages.’ Dat geldt zeker ook voor Het Karaokemeisje. Toch zijn de personages geen moment exotisch of geheimzinnig. Door de opmerkelijke gebeurtenissen en de zintuigelijke stijl word je als lezer van het eerste tot het laatste woord meegevoerd tot diep in een ander land, waar de mensen die daar wonen even dichtbij lijken als je eigen naasten.
Net als in zijn vorige boeken weet de auteur een bijzondere verbinding te leggen tussen alledaagse en persoonlijke dingen en natuur, geschiedenis en maatschappelijke ontwikkeling, waardoor een grenzeloos perspectief ontstaat. Zoals wanneer de familie terug is in het dorp van herkomst en er gepraat wordt over zaken als toerisme, crisis, een geest in de mangoboom, en de Vietnamoorlog.
‘Oom Tam die in tegenstelling tot oom Vinh wel in de oorlog had gevochten, en een stuk van zijn rechteroor miste om dit te bewijzen, keek pa aan met zijn zachte vochtige ogen. “In al die jaren dat we vochten,” zei hij, “eerst als opgejaagd wild en later als de jagers, voelden wij met grote zekerheid dat wij de goeden waren en zij de slechten. Maar gevoelens worden oud en zwak, net als mensen en dit land heeft in duizend jaar strijd geleerd zichzelf te genezen. Nu is het ons gegeven te zien dat in hun ogen wij de slechten waren en zij zelf de goeden.”
Zoals de familie Le het bijzondere van het gewone laat zien, doet de stijl waarin hun verhaal opgeschreven is dat ook. Ik bedoel ‘gewoon’ in die zin dat je geen deftige woorden en ronkende volzinnen van een halve pagina zult vinden. Wel treffende beschrijvingen en originele vergelijkingen die de werkelijkheid in een nieuw licht laten zien. Hierdoor is de roman tegelijkertijd iets voor fijnproevers én toegankelijk voor een breed publiek. Een zeldzame combinatie.
Yolande Belghazi-Timman
Recensie van Stromen die de zee niet vinden
Boek bestellen!
