In de mangel tussen wijn en wiet

Godendrank – Ilja Gort – Slurp Publishers – 240 blz.

Wat doe je als je bijna een kwart eeuw hebt zitten verstoffen tussen oude grammofoonplaten en cd’s? Dan doe je hetzelfde als Abel Jongbloed – de hoofdpersoon van Godendrank. Je zegt: “Ik vertrek!” Alleen … dat gaat niet zomaar. Ten eerste zul je Angela (“Poekie”, je vrouw) moeten zien te overtuigen. “Wat is het doel van het leven? Ging Abel door. Doen wat je leuk vindt toch? Echt, geloof me lieverd, meer is er niet. En als ik daarbij dan nog iets kan betekenen voor de planeet dan is dat mooi meegenomen.” Abel gaat met een makelaar, Blaaskaak!, op zoek naar een stek “om een nieuw leven te beginnen op een sterk vervallen Middeleeuws kasteel, om het maar even voorzichtig uit te drukken”. Zijn keuze valt uiteindelijk op Mas des Anges bij Soissant-sur-Cèze in de Zuid-Franse regio de Chaude. Een gebied waarvan het boek via de Britse geograaf Lord Edward Cunningham in 1892 heeft gezegd: “Men mijde dit gebied zoveel mogelijk”. Alles schijnt er te mogen en te kunnen, zoals later wel zal blijken.

Maar toch … Abel is op slag verliefd op Mas des Anges: “… hij wist het. Zoals een vrouw weet dat ze zwanger is, wist Abel: dit is het. Dit is mijn wijnchateau. Hiervoor ben ik bereid alles op te geven. Hiervoor ben ik geboren en misschien wel bereid om voor te sterven”. Een bijna profetische gedachte! Ook Angela is om. Wanneer ze hun Amsterdamse huis en bijna alles wat ze bezitten hebben verkocht, reizen ze – de twee volwassen dochters Lara en Ezra blijven in Nederland – af naar hun droomplek. Die is bij aankomst wat minder feeëriek dan bij zijn eerste bezoek: inboedel en veel andere zaken zijn, tot grote ontsteltenis van Abel, inmiddels verwijderd, maar het stel weet er met behulp van de kringloopwinkel toch een prettig leefbaar geheel van te maken.

Een poosje later gaat Abel terug naar Amsterdam om een kennis, wijnhandelaar, zijn wijn te laten proeven. Toevallig komt een connaisseur de winkel in en proeft mee. Zijn oordeel is vernietigend. Op de terugweg leest Abel toevallig in een blad dat een Californische wijn met enkele druppels olie, geperst uit wiet, is aangelengd. Dat brengt hem op een onzalig idee. Vanaf nu nemen de zaken een onheilspellende wending die zal leiden tot een spetterende ontknoping. Maar dat moet de lezer zelf gaan ontdekken.

In zijn vorige roman De druivenfluisteraar heeft de auteur nogal wat landschapsbeschrijvingen verweven. Dat is nu aanmerkelijk minder. Natuurlijk leren we iets van de omgeving kennen, maar de wijngaarden eisen een grotere rol. Een nog veel grotere rol krijgen de personen. We leren Abel kennen als een wat naïeve, dromerige, overjarige hippie, met zijn lange haar. Hij is heel gemakkelijk te beïnvloeden en ziet (bewust of onbewust) overal de goede kanten van. Problemen gaat hij liever uit de weg door er langsheen te kijken. Angela is de schijnbaar trouwe en volgzame echtgenote, maar als het er werkelijk op aankomt, neemt ze kordaat het initiatief om uit een penibele situatie te geraken. De dochters komen minder duidelijk uit de verf, alhoewel ze een rol in het verhaal blijven spelen. De relatie van Lara met de koffieshopeigenaar (lees: drugscrimineel), Darryl, die nergens voor terugdeinst, is van beslissend belang.

Ook andere figuren tekent Ilja Gort met de nodige humor en onderkoeling. De burgemeester van Soissant, Jean Claude, is zeer hartelijk en zeker in het begin de enige steun en toeverlaat van Abel. Hij waarschuwt voor de twee gezichten die de bewoners zich hebben aangemeten: de januskoppen en voorspelt dat Abel ook daartoe zal gaan behoren. Een zeer frappante dame wordt ten tonele gevoerd: de drieënnegentig jaar oude Fifi, in haar eentje, maar nog zelfstandig wonend. Ze bezit een temperamentvol karakter en tevens een kast met genoeg wapens om het gespuis in de omgeving naar de andere wereld te helpen. Daarnaast blijkt ze ook nog een prima scherpschutter te zijn! Beter zelfs dan Bonkers (De Sloper), over wie nu niet meer dan zijn naam, om de spanning niet te bederven.

En spanning zit er zeker in! Toch is dit niet echt een thriller. Moeilijk in een genre in te delen, maar eigenlijk hoeft dat ook niet. Als er maar voldoende leesplezier is. En dat is er zeker! De onnavolgbare stijl van Ilja, doorspekt met humor, doet je het boek in één adem uitlezen. De auteur blijft in het begin dicht bij zichzelf. Ook hij heeft gezegd: “Ik vertrek” en is nu wijnboer in Frankrijk – zij het in een andere streek. Ook hij heeft urenlang met makelaars rondgereden “die je in de meest verschrikkelijke ruïnes proberen te tillen.” En het lunchen? Jazeker, ook dat. Gelukkig is het Ilja beter vergaan dan Abel.

Metaforisch gezien, leverde Ilja ons zes doosjes wijn (+ bonus). De flessen (de 37 hoofdstukken) worden glas voor glas voor ons ingeschonken. We drinken ze met graagte leeg! Hopelijk heeft dit buitenbeentje in de Nederlandse literatuur binnenkort weer iets nieuws te leveren, als deze moeilijke periode hem de tijd daartoe geeft.

Kees de Kievid