Boeiende Finse thriller

De trouwe lezer – Max Seeck – vertaling: Annemarie Raas – A.W. Bruna – 382 blz.

Binnen het genre van de misdaadroman komen we geregeld het subgenre van de zogeheten copycat moorden tegen – een moordenaar gaat op dezelfde manier te werk als een ander vóór hem. Ook Max Seeck gebruikt dit gegeven in zijn eerste boek met rechercheur Jessica Niemi in de hoofdrol. Het zijn alleen geen moorden die in de werkelijkheid hebben plaatsgevonden, maar de moorden die de auteur Roger Koponen beschrijft in zijn bestseller trilogie Heksenjacht: “…brute moorden, sadistische martelingen, seksueel geweld tegen vrouwen, nachtmerrieachtige sprongen in de diepten van een zieke geest …”.

Nieuw is dit thema niet. Het werd o.a. ook gebruikt door Robert Galbraith (pseudoniem van J.K. Rowling) in haar roman Zijderups. In dat boek speelt het manuscript van Owen Quine, die zelf vermoord wordt, een belangrijke rol. Anders doet Seeck het door niet de schrijver slachtoffer te laten worden, maar zijn echtgenote Maria. Hij krijgt het te horen tijdens een boekpresentatie in Savonlinna, ruim driehonderd kilometer verwijderd van zijn woonplaats Kulosaari (een eiland dat hoort bij Helsinki). Het lichaam van zijn vrouw is bewust in een houding gelegd, de handen gevouwen op de eettafel en uitgedost zoals in zijn boek is beschreven. Zij zal niet het enige slachtoffer blijken.

De politie van Helsinki moet zien te moordenaar te vinden voordat er nog meer personen het haasje zijn. De zaak wordt toevertrouwd aan rechercheur Jessica Niemi, een vrouw die in verschijning en gedragingen herinneringen oproep aan Laura Croft (Tomb Raider). Beide zijn ze erg rijk! Jessica komt op de plaats delict een man tegen, van wie ze denkt dat het een forensisch rechercheur is. Hij zegt: “De eerste is afgehandeld”. Zij realiseert zich pas later dat die wel eens de moordenaar zou kunnen zijn geweest, maar dan is het al te laat, de man is gevlogen. Ze uit haar schuldgevoelens tegen haar baas Erne Mikson. Hij blijkt een soort vaderfiguur voor haar te zijn en is de enige die van haar disfunctioneren in het verleden afweet.

Behalve Jessica bestaat de groep van Mikson uit de rechercheurs Jusuf Pepple, Mikael Kaariniemi, Nina Ruska en Rasmus Susikoski. En ze krijgen het druk. Zoals ook in het boek van Roger Koponen, stapelt het aantal slachtoffers zich in rap tempo op. Mikson begint te denken dat misschien ook Jessica tot de targets van de moordenaar zal behoren. Is de gelijkenis met veel slachtoffers toevallig? Al snel wordt duidelijk dat er niet van één dader sprake is, maar van een groep. Een club van sinistere personen die zich met occultisme bezighouden en …

Seeck maakt gebruik van verscheidene (helaas niet met naam genoemde) perspectieven, waardoor de lezer de zaak vanuit verschillende standpunten belicht krijgt. Die standpunten blijken niet altijd overeen te komen. De realiteit daarvan komt aangenaam over: geen één lid van het team speelt de superheld, het zijn en blijven ‘gewone’ mensen. De lezer komt over elk van hen wel wat te weten, maar de focus ligt toch wel bij Jessica. Knap hoe de auteur zich in haar gemoedstoestanden heeft ingeleefd en haar daardoor voor de lezer zeer sympathiek doet overkomen. Dat betreft niet alleen de onderhavige zaak, maar ook haar ervaringen, onder andere over haar relatie met een violist in Venetië. Het vormt een aangename afwisseling met de centrale plot. Hoe die terugblik in het verleden met de zaak verbonden is, zal later in het boek blijken. Plotwendingen zijn er in overvloed, bijna allemaal achteraf gezien heel logisch (op een enkele keer na). De onverwachte climax wordt kort en subtiel beschreven en laat echt nog wel wat vragen open (vervolgdeel) voor de lezer.

De plot draait nu eens niet om allerlei beroepscriminelen, drugs, mensen- of wapenhandel, maar om meer alledaagse figuren vaak in de medische wereld, wat het realiteitsgehalte flink opschroeft. Af en toe een beetje ‘fantasy’ in verband met heksen, biedt een aangename afwisseling. Ook van effectbejag is geen sprake, hoewel er gruwelijkheden beschreven worden, zorgt Seeck ervoor ze kil en afstandelijk te behandelen. Het zal u ‘s nachts niet wakker houden. Intrigerend is het feit dat de rechercheurs met behulp van Koponens boek zowat kunnen voorspellen hoe de volgende moord eruit zal zien.

De korte hoofdstukken houden de vaart er geweldig in en voeren de spanning steeds verder op. Het kenmerkt de achtergrond van de auteur als scenarioschrijver en doet vermoeden dat hij al rekening heeft gehouden met een verfilming of tv-serie, die het boek zeker waard is.

Het zal voor veel lezers even wennen zijn aan al die ‘vreemde’ Finse namen. Maar als dat in dit eerste deel gebeurd is zal zelfs dat geen beletsel zijn voor de volgende boeken. Net als de boeken van Kopponen een trilogie? Het eerste vervolgdeel is inmiddels in Finland verschenen en het eerste deel in meer dan twintig talen vertaald!

Kees de Kievid