Kritische beschouwing van neoliberale dogma’s

Hoe ik toch huisjesmelker werd – Hans de Geus – Wereldbibliotheek- 288 blz.

Wonen is in Nederland een grondrecht, maar inmiddels bijkans onbetaalbaar geworden. Torenhoge huizenprijzen maken het starters en jongeren onmogelijk een huis te kopen, tenzij ze welgestelde ouders hebben. De anderen zijn aangewezen op de sociale huursector waar vaak jarenlange wachttijden voor zijn, of moeten hoge huren in de vrije sector voor lief nemen. Dit betekent dat een groot deel van het inkomen opgaat aan wonen. Kortom: er heerst woonarmoede met alle negatieve economische en sociale gevolgen van dien. Nergens wordt de kloof tussen de haves en have-nots tegenwoordig zichtbaarder dan op de woningmarkt. Groeiende ongelijkheid die een ontwrichtende uitwerking op onze samenleving heeft.

Hans de Geus, onder andere beurscommentator voor RTLZ en publicist over economische onderwerpen, legt overtuigend en uitstekend gedocumenteerd uit welke factoren geleid hebben tot bovengenoemde situatie.

Hoe ik toch huisjesmelker werd is een met vlotte journalistieke pen geschreven, toegankelijk, maar ook een diepgravend verslag van een zoektocht naar de wortels van de neoliberale ideologie. Het is vooral een verontrustend verhaal, omdat de Geus aantoont hoe gemakkelijk economen, politici en journalisten meegaan met de tijdgeest en veel te weinig blijk geven van een kritische houding. Op school leerde ik dat prijzen bepaald werden door de verhouding tussen vraag en aanbod.

De huizenprijzen schieten echter omhoog door de lage rente en de verwachte toekomstige prijsstijging, waarop de financiering wordt afgestemd. Tegenwoordig is wonen zodoende een uiterst lucratief verdienmodel voor beleggers in zowel de private als publieke sector. Meer aanbod veroorzaakt onder deze condities het opdrijven van de prijzen:

“Er wordt in Amsterdam meer gebouwd dan ooit in de afgelopen decennia. Maar intussen wordt het probleem van duur wonen alleen maar erger. Dat is geen vreemde samenloop van omstandigheden, maar het is paradoxaal genoeg hoe het altijd gaat. Hoe groter een stad is, hoe meer de woningwaardes meestijgen met de inkomens. Als je dan “duur wonen” verwart met “”woningnood” is de conclusie dat je nog meer moet bouwen, maar dat maakt het probleem dus alleen maar erger”.

De Geus is zelf actief op de vastgoedmarkt. Dit boek geeft blijk van zijn kennis en inzicht in de materie, maar vooral van zijn kritiek op, en verontrusting over, de huidige gang van zaken. Heeft hij na zijn grondige analyse van de vastgoedwereld, de woonarmoede en ongelijkheid, een oplossing?

De Geus bepleit afscheid te nemen van het overheersende neoliberale denken dat de grote vermogensongelijkheid veroorzaakt en doelbewust in stand houdt. Daarnaast moet een eind worden gemaakt aan te gemakkelijke, prijs opdrijvende financiering en aan huurliberalisering. Tevens moeten erfenissen, in zijn optiek is dat “onverdiend inkomen“, en grote vermogens zwaarder worden belast. En, ook heel belangrijk: de overheid dient opnieuw de regie te nemen, bij voorkeur door het aannemen van een nieuwe woningwet.

Hoe ik toch huisjesmelker werd is een boek dat  inzicht verschaft, dat je wakker schudt en  dwingt tot reflectie op datgene wat je altijd voor waar had aangenomen. Om die reden is dit een boek voor een breed geïnteresseerd publiek en verplichte kost voor al onze politici.

Dick Huitema