Verhalen brengen mensen dichter bij elkaar

Nico van Splunder (1957) is gehuwd en heeft twee volwassen zoons. Hij werkt al 26 jaar voor tweedehands boekhandel ’t Ezelsoor in Amersfoort. Hij doet de in- en verkoop en beheert FaceBook pagina’s van de winkel, waaronder een digitaal museum ‘In boeken gevonden’. Hij volgde de opleiding HBO Maatschappelijk Werk en een aantal grafische opleidingen. In zijn vrije tijd maakt hij graag tekeningen, schrijft stukjes en maakt foto’s die hij vaak bewerkt tot grappige of tot nadenken stemmende composities. Hij speelt met familie en vrienden met veel plezier bord- en kaartspellen.

Welke boeken las je graag als kind?

In mijn jeugd las ik al veel. Boeken van Bob Evers, inspecteur Arglistig, kapitein Rob, Kuifje, Arendsoog, Karl May… Wanneer ik nu die boeken probeer te herlezen, vind ik alleen Bob Evers, Kuifje en kapitein Rob nog wel te verteren. Als volwassene las ik nog met heel veel plezier klassieke kinderboeken zo als Winnie the Pooh, Alice in Wonderland, Het Oneindige verhaal, De wind in de wilgen, Peter Pan… en ook veel verhalen van geweldige Nederlandse kinderboekenschrijvers, waarvan ik vind dat wij er in ons taalgebied veel van hebben. Als kind rook ik altijd aan mijn boeken en ik had het idee dat ik al mijn jeugdboeken aan hun geur kon herkennen. Op de middelbare school leerde ik van (Nederlandse) literatuur genieten. Mijn favoriete schrijver was W.F. Hermans en ik was ondersteboven van de Max Havelaar. Tegenwoordig lees ik vooral non-fictie; ongeveer één boek in de twee weken.

Uit wat voor gezin kwam je? Waren er boeken in huis?

Mijn vader werkte in het familiebedrijf, een bouwonderneming; hij was ook inkoper, maar dan van bouwmateriaal. Hij was lid van de Nederlandse Boeken Club. In de huiskamer stond een grote boekenkast langs een hele wand en ik vond het geweldig interessant om daar urenlang in boeken te zitten bladeren en te lezen. Op alle verjaardagen vroeg ik boeken cadeau en op bezoek bij mijn grootouders zat ik altijd op zolder tussen boeken te struinen. Toch heb ik tot mijn veertigste geen moment bedacht om boekverkoper te worden.

Heb je ooit geprobeerd zelf een boek zou schrijven?

Ik heb in mijn puberteit veel op mijn kamer zitten schrijven. Een stuk of tien schriften vol, maar toen ik kinderen kreeg heb ik besloten alles te verbranden, omdat ik mijn zoons mijn zwartgalligheid uit mijn jeugd wilde besparen. Ik heb met een list een paar jaar, tot vlak voor zijn dood, mijn vader geïnterviewd over zijn leven en wil daar ooit nog eens een boekje van maken.  Met een oom en een neef heb ik een boekje over de familie geschreven en heb een Afrikaans sprookje in eigen beheer uitgegeven. Van de drie door het chassidisme levensnoodzakelijk geachte acties, te weten: een boom planten, een kind opvoeden en een boek schrijven, heb ik op mijn vijfenzestigste alle drie, min of meer gedaan; maar het een en ander is nog wel voor herhaling vatbaar.

Het lijkt me lastig om tweedehands boeken in te kopen. Wat zijn de criteria?

Tweedehands boeken in- en verkopen is typisch iets wat je al doende leert. In de praktijk en dus met vallen en opstaan, kom je er achter wat wel en wat niet verkoopt. Simpel gezegd moet een boek verkoopbaar zijn wat onderwerp en conditie betreft en niet al in aantallen aanwezig zijn in de voorraad. We zijn een algemeen antiquariaat en veel boeken komen in aanmerking om aangekocht te worden, ware het niet dat we al 60.000 boeken hebben staan. Inkopen van boeken is een spannende combinatie van door ervaring verkregen routine en intuïtie.

Een boekwinkel in tweedehands boeken ondervindt vast veel concurrentie van kringloopwinkels. Zijn jullie dat in de loop van de tijd gaan merken?

Nee, kringloopwinkels zijn niet echt concurrerend met ons en zelfs de weggeefkastjes die je op nogal wat plekken ziet, zijn dat niet. Bij ons is de trefkans op een bepaalde titel en de kwaliteit van de boeken over het algemeen veel beter. Verder kunnen wij deskundig advies geven en we hebben ook ramsjpartijen en heel recente recensie-exemplaren. Een klant zei laatst dat het verschil tussen een kringloopwinkel en ons is als tussen een chocolaatje en een bonbon. Ik kon die vergelijking als chocoladeliefhebber erg waarderen. En met een etage met 2000 opruimingsboeken voor één euro zijn we ook nogal eens concurrerend met de kringloopwinkels. Wel is het zo dat toen ik 26 jaar geleden begon in de tweedehands boekwinkel we met zijn drieën van de fysieke winkel konden leven. In de loop der tijd is een derde van onze omzet verschoven naar de verkoop via onze internetwinkel met cc 7000 titels. Dus Bol.com, hoewel die prijzen daar vaak idioot hoog zijn, is wel een concurrent voor ons, maar veel boekenliefhebbers kopen nog steeds liever in een fysieke winkel en gelijk hebben ze, want je wilt toch over het algemeen een boek graag eerst even in je handen hebben.

Wat verkopen jullie nog meer behalve boeken?

Wij verkopen naast boeken ook cd’s met klassieke muziek, dvd’s, bladmuziek en tweedehands bord- en kaart- spellen.

Ik zie op Facebook wel eens dingetjes langskomen die jullie in boeken aantroffen. Wat zijn de bijzonderste dingen die jullie hebben gevonden?

Het meest vinden wij boekenleggers en daar zitten soms hele oude en fraaie tussen. Zelfs de Nederlandse wereldrecord verzamelaar van boekenleggers koopt regelmatig nog exemplaren voor zijn verzameling bij ons. Oude bankbiljetten zijn ook altijd een verrassing om in een boek te vinden. O.a. vonden we geld van vlak na de Franse Revolutie (Assignat) en Notgeld uit de jaren dertig. Verder bijvoorbeeld een brief van Gerrit Achterberg, veldpost uit de Tweede Wereldoorlog, een telefoonboek van Amsterdam met het telefoonnummer van de familie Frank, nazipropaganda, een paspoort uit de achttiende eeuw, een gesigneerde foto van Johan Cruijff, egodocumenten zoals een dagboek uit de Tweede Wereldoorlog. Elke week stel ik een aantal gevonden items tentoon in mijn digitale expositie op FaceBook  In boeken gevonden.

Komt het wel eens voor dat jullie een hoeveelheid boeken van bijvoorbeeld een overleden persoon opkopen en dat daar dan bijzondere boeken, bijvoorbeeld eerste drukken tussen zitten?

Zeker. Eerste drukken, maar ook gesigneerde exemplaren. Wij kregen bijvoorbeeld na zijn overlijden de boeken van prins Bernhard binnen en de boeken van acteur Henk van Ulsen. Ook de boeken van Fenny Heemskerk die van 1939 tot 1960 onafgebroken de vrouwelijke Nederlandse schaakkampioen was. Het is heel bijzonder om zo een inkijkje in iemands leven te krijgen door middel van de inhoud van zijn boekenkast.

Stripboeken zullen ook wel een groot deel van de collectie uitmaken. Was je zelf een stripboeken lezer (misschien nog wel) en welke strips vind je zelf leuk om te lezen?

Ik vind het in- en verkopen van strips heel leuk, ondanks dat ik ze zelf niet heel veel meer lees. Ondanks dat ik nu zelf bijna uitsluitend non-fictie lees, heb ik toch wel een kleine verzameling strips thuis op de plank staan. Ik ben vooral fan van Olivier B. Bommel, Agent Orange, maatschappelijk geëngageerde verhalen en wat tekenstijl betreft van de ‘klare lijn’.

Ik kan me voorstellen dat het opkopen van een bulk oude boeken ook heel spannend kan zijn. Een soort schatkamer waar van alles tussen kan zitten. Ervaar je dat ook zo?

Ja, dat ervaar ik zeker zo. Ik voel me vaak een strandjutter die langs de vloedlijn banjert en af en toe iets waardevols oppakt. Het is heel spannend werk om regelmatig dozen met boeken aangeleverd te krijgen en daar doorheen te mogen gaan op zoek naar interessante exemplaren. En het wonderlijke is dat, ondanks dat ik al miljoenen boekwerken door mijn handen heb laten gaan, ik toch dagelijks titels tegen kom waarvan ik het bestaan tot op dat moment niet kende.

En verder

Wanneer je dit werk zolang doet als wij , nu veertig jaar, dan leer je nogal wat klanten goed kennen en leef je door de jaren met heel wat ups en downs in hun leven mee; en dat soms over meerder generaties. Dat schept een band en soms ontstaan er ook vriendschappen door. Boekenklanten zijn ook over het algemeen heel interessante klanten, omdat ze letterlijk en figuurlijk verhalen in hun leven een prominente plaats geven en je daar, wanneer je er voor open staat, vol liefde deelgenoot van maken. Verzamelaars zijn daarbij vaak een nog apartere categorie klanten. Ze zijn meestal heel ervaringsdeskundig op een klein deelaspect, het onderwerp van hun verzameling, en daar kunnen ze vaak vol passie over vertellen. Ik leer al met al veel van onze klanten. En zeg nou zelf: verhalen brengen mensen dichter tot elkaar en waar zie je dat meer dan in de boekwinkel?

Vragen: Pieter Feller