“De liefde voor boeken en verhalen is het mooiste geschenk dat ik als ouder kon geven!”

Hanne-Joost Peeters (Leuven, 1979) is beheerder van de Facebookgroep ‘Kinderboeken en YA’. In het dagelijks leven is ze niet professioneel bezig in de boekenbranche. Ze werkte als musicologisch onderzoeker, concerterende mezzosopraan, docent klassieke zang en muziekcultuur voor verschillende werkgevers. Sinds 2008 is ze als zangdocent verbonden aan het Conservatorium van Leuven, waar ze ook lange tijd de functie van coördinator communicatie en evenementen op zich nam. Hanne-Joost is getrouwd en heeft twee dochters van 9 en 11 jaar waarmee ze haar boekenliefde deelt.

Hoe ben je bij de FB-groep Kinderboeken en YA terechtgekomen?

Toen mijn kinderen kleuter waren, was het niet zo moeilijk om leuke boeken voor hen te vinden. Elke week een tripje naar de bibliotheek en lekker grasduinen in de bakken met boeken, en dan elke dag gezellig samen lezen. Toen ze ouder werden, werd het minder gemakkelijk om geschikte boeken te vinden. Mijn oudste dochter zoekt cognitief voortdurend uitdaging. Gelukkig was (is) zij een sterke lezer, dus boeken waren de redder in nood. Zij gaat ondertussen al jaren door honderden boeken per jaar, overwegend boeken voor 2/3 jaar ouder bedoeld. Mijn jongste dochter is een meisje met een lichte verstandelijke beperking. Door heel veel – ik bedoel echt hele dagen, jaren aan een stuk – naar luisterboeken te luisteren heeft ze een grote woordenschat en een grote liefde voor mooie taal, maar haar belevingswereld is dan weer nog heel jong. Ik wist na een tijdje niet meer welke boeken ik hen nog kon aanbieden. Zo ben ik lid geworden van de FB-groep. Ik werd er overladen met geweldige tips, en ben die groep veel verschuldigd. Van boeken gingen mijn kinderen groeien en bloeien. Ik wou de kennis die ik ondertussen had opgedaan daardoor breder kunnen inzetten om meer kinderen te kunnen helpen aan het juiste boek. Om mijn werk combineerbaar te houden met mijn gezin, heb ik mijn coördinatie-opdracht op school ingeruild voor meer uren in de klas. Dat maakte voor mij ook tijd vrij voor deze nieuwe uitdaging: naast het kinderboekenaanbod, ging ik me verdiepen in wetenschappelijke literatuur rond kwalitatief leesonderwijs. Vervolgens heb ik me geëngageerd voor het LeesWijs-team op de school van mijn jongste dochter: ik denk er mee na hoe het leesonderwijs vorm te geven, en geef ook advies voor de boekenkeuze. Volgend schooljaar wil ik me ook onder meer toeleggen op het betrekken van de ouders. Toen Nienke Pool me afgelopen zomer contacteerde met de vraag of ik het beheer van de Facebookgroep wilde overnemen, heb ik dan ook niet getwijfeld. Ik hoop dat ik zo mijn expertise nog met meer ouders en leerkrachten kan doorgeven, die op hun beurt hopelijk veel kinderen die boekenliefde kunnen doen ontbranden. En er borrelen nog wel wat meer plannen rond leesbevordering in mijn hoofd, die hopelijk de komende maanden en jaren vaste vorm krijgen.

Uit wat voor gezin kom je? Was het een kunstzinnig gezin en waren er veel boeken?

Mijn beide ouders droegen zowel lezen als andere vormen van cultuur hoog in het vaandel. We hadden ook veel boeken, al was dat voornamelijk volwassenen literatuur. Kinderboeken veel minder, maar we gingen wel al van jongs af aan naar de bibliotheek. De wekelijkse uitstapjes naar de bibliotheek als kleuter herinner ik me nog heel goed, daar genoot ik echt van. Vanaf de lagere school ging ik er zelfstandig naartoe met de fiets en dan kon ik heel lang rondkijken. Als kind wou ik bibliothecaris worden. Het is toch wat anders uitgedraaid, maar ik kom nog steeds heel graag in bibliotheken.

Werd je zelf voorgelezen door je ouders? Zijn je bepaalde titels bijgebleven?

Zowel mijn vader als moeder lazen voor, ik denk ongeveer tot ik een jaar of 8 was. Wiele wiele stap en Stappe stappe step van Miep Diekmann was ik gek op als peuter. Kende ik helemaal van buiten. Later was Wiplala een favoriet, en Duimelotje en Anneke Tanneke Toverheks.

Welke boeken hebben indruk op je gemaakt toen je zelf kon lezen?

Ik herinner me nog wel dat ik veel las – zowel als kind en als tiener -, maar eigenlijk zijn er heel weinig concrete boeken uit mijn kindertijd en jeugd me echt bijgebleven. Ik was in de lagere school erg verknocht aan de dichtbundel Ziezo van Annie M.G. Schmidt en ik herinner me ook dat ik veel boeken van Thea Beckman en Anthony Horowitz heb gelezen rond mijn 10-11 jaar. Vanaf ca. 13/14 jaar las ik voornamelijk volwassenenliteratuur.

Was je een meisje dat veel dingen schreef? Dagboeken of verhaaltjes?

In de lagere school schreef ik gedichtjes. Ik had daar speciaal een mooi boekje voor gekregen om ze in te noteren. In de middelbare school had ik een intense briefwisseling met één van mijn beste vriendinnen, die ik nochtans elke dag uitgebreid sprak. Dat waren zeer lange epistels waarin realiteit en dromen door elkaar mochten lopen, wij gingen daar helemaal in op.

Heb je ooit de ambitie gehad om zelf een boek te gaan schrijven? Of is die ambitie er nog?

Af en toe denk ik wel eens dat het mooi zou zijn een kinderboek te kunnen schrijven over een kind met een verstandelijke beperking zoals mijn jongste dochter. Deze kinderen staat al te vaak aan de rand van de maatschappij, en verdienen het meer gekend te zijn. Maar het schrijven van een boek is nooit een concreet plan geweest, ik denk niet dat ik er goed in zou zijn. Ik zal mijn talenten op een andere manier inzetten.

Je geeft zangles en zingt ook nog regelmatig. Heb je voldoende tijd om zelf te lezen?

Sinds ik kinderen heb, is het zingen van concerten meer naar de achtergrond geschoven, om mijn werkleven beter te kunnen combineren met mijn gezin. Toen de kinderen klein waren, kwam fictie lezen er eigenlijk bijna nooit meer van, behalve het voorlezen. Hoe ouder de kinderen werden, hoe langer die voorleestijd werd. Ik kom gemakkelijk aan 8 à 10 uur voorlezen in een week, en in vakantieperiodes (zeker in de winter of op regenachtige dagen) kan dat ook dubbel zoveel zijn. Om te kijken of sommige boeken al geschikt waren voor mijn oudste dochter, ben ik ook zelf kinderboeken gaan lezen. Ik vond dat heel ontspannend en vooral ook fijn om in de belevingswereld van mijn kinderen te duiken, waardoor ik dat ben blijven doen, zelfs al is die noodzaak nu ze ouder is er minder. Zeker met mijn oudste kan ik ook heel uitgebreid praten over boeken en auteurs. Ik vind dat heel fijn.

Welke boeken hebben de laatste jaren indruk op je gemaakt?

Vaak zijn herinneringen aan boeken bij mij sterker als ik ze heb voorgelezen, omdat ik ze dan samen met één van mijn kinderen heb beleefd. Zo hebben bijvoorbeeld De oorlog die mijn leven redde van Kimberly Brubaker Bradley, In de ruimte is het stil van Nicole Panteleakos en De brieven van Mia van Astrid Sy zowel mijzelf als mijn oudste dochter diep geraakt. Ik was helemaal verbluft door De meisjes van Annet Schaap toen ik het voorlas, maar de herinnering eraan is zeker nog verder gegroeid als ik zie hoe vaak mijn dochter het herleest en het boek echt in haar hart heeft gesloten. Zo kan ik nog heel veel prachtige boeken noemen, die nog mooier werden omdat ik ze heb kunnen delen. Deze winter heb ik met mijn beide kinderen samen genoten van Morris van Bart Moeyaert en Misjka van Edward van de Vendel. Dichtbundels lezen we ook graag samen, één van de favorieten van mijn jongste is Tintelvlinders en pantoffelhelden. Als ik die voorlees, komt mijn oudste er meestal bijzitten. Het lukt niet vaak om boeken te vinden die ik voor mijn dochters samen kan voorlezen – omdat hun cognitieve leeftijd toch een 6-tal jaren uit elkaar ligt ondertussen -, dus die enkele boeken waarmee dat wel gaat, zal ik sowieso nog meer koesteren. Heel vaak gaat het om boeken die zeer rijk zijn, zowel in taal als inhoud, zodat beide kinderen er iets uithalen op hun niveau.

Werk, een gezin en dan ook nog beheerder van de FB-pagina. Hoeveel tijd besteed je aan de pagina gemiddeld per week?

Ik probeer zoveel mogelijk boeken te kiezen om te lezen en te bespreken die ook bij mijn kinderen passen en die ik dus kan voorlezen. Zo overlapt de tijd voor het gezin en Facebook zoveel mogelijk. Ik ben voor de groep dan op zoek gegaan naar enthousiaste mede-recensenten met kinderen van een andere leeftijd zodat we samen een breed spectrum dekken. Verder wisselt de tijd die ik erin steek, maar ik denk toch vaak 10 à 20 uur per week.

Je geeft vaak adviezen als mensen een boek over een bepaald onderwerp willen lezen. Hoe houd je dat allemaal bij?

Ik heb een vrij goed geheugen, maar hou ook lijstjes bij van alles wat ik zelf heb (voor)gelezen en wat mijn kinderen lezen. Dat gaat ondertussen toch over honderden boeken in verschillende leeftijdscategorieën. Ik heb ook een aankooplijst gemaakt voor de schoolbibliotheek van mijn jongste dochter, waar ik wel eens ga piepen als ik tips zoek voor makkelijk-lezen-boeken. Voor de boekenkast gaan staan, kan ook inspiratie opleveren. Maar bij niet al te moeilijke vragen, schieten er mij meestal wel meteen wat tips te binnen.

In Nederland lezen kinderen steeds minder. Hoe is dat in Vlaanderen? Is de toestand daar ook zorgwekkend?

 De toestand in Vlaanderen is helaas ook zeer problematisch. Uit de recentste Pirls blijkt  dat het leesniveau van de 10-jarigen in Vlaanderen zowat het laagste is van Europa (Wallonië doet het nog slechter), en er is opnieuw een steile neergang gemeten. Veel kinderen lezen niet graag en daardoor weinig, en net als in Nederland zorgt dat voor een tanend leesbegrip en stijgend functioneel analfabetisme. Er zijn zeker ouders en leerkrachten die daar verandering in willen brengen, en meer willen inzetten op leesplezier, maar vaak is de kennis van de kinderliteratuur te beperkt om gericht op maat van elk kind boeken te kunnen aanraden om hen op weg te helpen. Het gebrek aan budget voor kwalitatieve schoolbibliotheken helpt zeker ook niet. Ik besef dat ik dat probleem niet kan oplossen, maar hopelijk kan ik ouders en leerkrachten toch alvast op weg helpen met mijn boekentips.

Lezen jouw dochters voldoende en hoe houd je ze aan het lezen?

Mijn oudste verslindt massa’s boeken, zowel fictie als non-fictie, en wisselt lezen bovendien af met luisterboeken zodat ze nog meer boeken kan ‘opnemen’ terwijl ze iets anders doet. Ik heb haar altijd heel erg geholpen met het zoeken van geschikte literatuur: ik maak lijstjes met ideeën, bespreek die met haar, stel boeken voor. En dan kiest zij uiteindelijk zelf. Ze weet ondertussen welke genres en auteurs ze graag leest, en kan in de bibliotheek of een boekenwinkel ook wel heel gericht rondkijken en kiezen. Ik hou het wel altijd wat in het oog wat ze kiest, gezien ze toch enkele jaren op haar leeftijd vooruit leest en niet alles al geschikt zal zijn. Ze is ook een fervente luisteraar van de GVP, wat haar ook inspiratie geeft. Maar ze blijft ook vaak aan mij tips vragen en zo haar grenzen telkens wat te verleggen en nieuwe dingen te ontdekken. Ze weet dat ik haar smaak goed ken, en ik kan – via de FB-groep – ook beter nieuwe tips voor haar vragen. Zij is zelf nog te jong voor sociale media. Mijn jongste dochter luistert al sinds haar 3 jaar van ’s morgens tot ’s avonds naar luisterboeken. Zij houdt van herhaling en heeft veel boeken al tientallen zo niet honderden keren beluisterd, maar als ik zou gaan tellen wat ze allemaal al heeft geluisterd (luisterboeken en voorlezen samen) zal dat toch ook over honderden verschillende boeken gaan. Al voorlezend probeer ik haar telkens nieuwe boeken te leren kennen, en van boeken die ze leuk vindt, zoek ik dan weer een luisterversie als die bestaat. Zij kan ook uren kijken in mooi geïllustreerde boeken of in zoekboeken. Ik kan me mijn kinderen niet goed voorstellen zonder hun (luister)boeken, en heb vaak het gevoel dat de liefde voor boeken en verhalen het mooiste geschenk is dat ik hen als ouder kon geven. Een geschenk voor het leven.

Vragen: Pieter Feller