De (evenwichts)kunst van het leven

Koorddansen – Lieven Vandekerckhove – Uitgeverij Liverse – 146 blz.

Alle goede dingen bestaan uit drie moet de Vlaamse auteur Lieven Vandekerckhove gedacht hebben. Na zijn debuut In schuifschrift van 2019 verscheen vervolgens in 2022 Van A tot Z, of toch bijna. Koorddansen bevat een bundeling van 29 cursiefjes en verhalen.

Voor het verzorgen van de inleiding deed de auteur beroep op Mark Eyskens. Bij het Nederlandse en jonge Vlaamse lezerspubliek doet deze naam vermoedelijk geen belletje rinkelen. De man bouwde echter in de tweede helft van de twintigste eeuw een schitterende academische en politieke carrière uit met onder meer een korte passage als premier van België.

Het door Jean Olf geïllustreerde boek zelf sluit sterk aan bij het vorige. De auteur dook terug in zijn rijk gevuld leven om een aantal verhalen uit het recente maar vooral uit het wat verdere verleden op te halen. Zeer persoonlijk zijn de cursiefjes waarin de auteur de ziekte en de dood van zijn moeder beschrijft in volle coronatijd. Het doet denken aan Hemelrijk van Chris de Stoop. Heel herkenbaar zijn de stukjes over pastoor Vancoppenolle of mevr. Snijders. Iedereen die de jaren zestig of zeventig bewust meemaakte zal zo’n figuren hebben gekend. Het verhaal – en vooral de eerste paragraaf over Tist – Jean-Baptist De Pril of Pierke Poel blijft aan de ribben plakken. Slachtoffer van de Eerste Wereldoorlog, potdoof, analfabeet die dankzij de familie van de auteur nog een leven kon uitbouwen. ‘Jean-Baptist de Pril, soldaat van de koning, bijna onbekend’, besluit de auteur.

Het gaat niet altijd over leed, verdriet, aftakeling of de dood. De auteur observeert een raaf die worstelt met een afvalbakje. Of hij beschrijft de komst van een huisdier in zijn gezin. Tussendoor openbaart de auteur een persoonlijk geheim dat hij al gans zijn leven met zich meedraagt en nu eindelijk met de mensheid durft te delen. Over een paar stukjes vraag je je af waarom de auteur ze heeft opgenomen. Hotdogs zijn vulling voor de maag, maar het verhaal hierover is… bladvulling.

Lieven Vandekerckhove hanteert terug zijn eigen herkenbare en toegankelijke stijl. Ook in dit derde boek blijven archaïsche woorden of uitdrukkingen (bij tijd en wijle, vermei, spelemeien, eindweegs) en enkele tikfoutjes opduiken. Hij beschrijft de gebeurtenissen of de situaties breedvoerig met weergave van een aantal letterlijke dialogen. Gewone mensen en alledaagse onderwerpen vormen zijn inspiratiebron.

De auteur zwoegt aan zijn teksten maar soms missen de stukjes het speelse, het lichtvoetige of de gevatheid waarmee je in enkele woorden een hele wereld opent. De meeste stukjes in het boek vallen eerder onder korte verhalen dan cursiefjes. Ze missen dikwijls de pointe of de onverwachte wending op het einde. De auteur blijft ook hangen in de veilige thuishaven van het verleden wat ongetwijfeld leuk is voor de naaste familie, (klein)kinderen, kennissen en vrienden.

Desalniettemin toont de auteur zich een goed observator die – zoals Eyskens ook weergeeft in zijn inleiding – mensen en dingen doet glinsteren. ‘De mensen die rondwandelen in de cursiefjes zijn wel degelijk van vlees en bloed, en worstelen dagelijks met de menselijke conditie, de breekbaarheid van het leven, de ongenade van de werkelijkheid en de genade van het geloof in de hoop.’ Koorddansen is een krachtige metafoor voor de fragiele en soms risicovolle aard van het menselijk bestaan waarin elke stap zorgvuldig moet worden genomen om niet te vallen.

Kris Muylle