Hoe ziet uw spiegelbeeld er uit?

Spiegelschriften – Scott Rollins – In de Knipscheer – 66 blz.

Wie is deze auteur? Een vertaling vanuit het Engels? Nee, dit is oorspronkelijk Nederlands. In 2020 verscheen zijn Nederlandstalige debuut, de dichtbundel Grenstekens. Maar deze veelzijdige persoon heeft veel meer te bieden. Hij is in 1952 in New York geboren, maar woont al sinds 1972 in Nederland. Behalve auteur van een drietal Engelstalige dichtbundels is hij ook uitgever (Bridges Books) en oprichter van het tijdschrift Dremples. Hij heeft daarnaast grote belangstelling voor muziek, wat blijkt uit het oprichten van het label Otrabanda Records en het vertalen van Wim Verbei’s. Boom’s Blues: muziek, journalistiek en vriendschap in oorlogstijd (Boom’s Blues: Music, Journalism and Friendship in Wartime.

Betekenis voor Nederlandse literatuur

Hij betekent ook nogal wat voor de Nederlandse literatuur. Vertalingen van Nederlandse en Vlaamse poëzie en non-fictie uit de Nederlandse Cariben werden opgenomen in bloemlezingen en tijdschriften in de VS en het VK. Hij heeft werken vertaald van o.a.  J. Bernlef: Driftwood House. Poems’ van J. Bernlef (selectie gedichten), A Still Life: Selected Poems 1960-2010 [Bernlef voorgoed, gedichten 1960-2010’ uit 2012] en Jan Brokken The Music of the Netherlands Antilles – Why 11 Antilleans Knelt before Chopin’s Heart (Waarom elf Antillianen knielden voor het hart van Chopin). Ook verschenen vertalingen van werken van o.a. Leon de Winter, Albert Helman en Eric den Brabander. Tot slot is vermeldenswaard zijn promotie van Caribische auteurs als Boelie van Leeuwen en Rob Verschuren.

Kortverhalen

Spiegelschriften is maar een dun boek, toch staat er veel in om over na te denken, want dat is noodzakelijk bij Rollins. In eerste lezing zal de lezer niet alles begrijpen, maar des te meer als de stukjes voor de tweede en misschien wel derde keer doorgenomen worden. Wat zijn het voor stukjes? De uitgever heeft er op de achterkant verscheidene woorden voor: “prozagedichten, vignetten, ultrakorte romans, uitgelekte verhalen, klank-cursiefjes”. Persoonlijk geef ik de voorkeur aan de Vlaamse benaming ‘kortverhalen’. Ze doen enigszins denken aan de ‘zkh’ (zeer korte verhalen) van A.L. Snijders of aan wat uitgebreidere ikjes uit de NRC. De verhalen zijn ingedeeld in vier hoofdstukken: Spiegelschriften, Hoofdstad, Screenshots en Tijdcapsules. Daarbinnen een ongelijk aantal verhalen van soms niet meer dan een halve bladzijde. De lezer vindt er genoeg thema’s in terug, maar de belangrijkste zijn toch ‘spiegels’ en ‘tijd’.

De eenzame mens

De lezer die zich dieper in de verhalen onderdompelt, zal naar alle waarschijnlijkheid raakvlakken met de filosofie van de condition humaine ontdekken. Er zijn verwijzingen naar universele ervaringen en beperkende omstandigheden, waarbij een zoektocht plaatsvindt naar het menselijk bestaan van geboorte tot de dood, naar de aan- of afwezigheid van keuzemogelijkheden (waarover mensen geen controle hebben) en naar zingeving van menselijk doen en laten. Rollins toont aan dat de mens fundamenteel eenzaam is, terwijl er toch ruimschoots (sociale) interacties plaatsvinden. Hij laat zien dat de mens hunkert naar betekenis, maar moeite heef het ultieme doel te ontdekken. Hij nodigt de lezer uit na te denken over wat de betekenis is om mens te zijn in een wereld die hij lang niet altijd begrijpt. Dat hij hierbinnen niet vergeet dat humor onontbeerlijk is, moeten we de auteur als een groot compliment aanrekenen. Zie voor dit laatste vooral het verhaal Fast Food Toerisme.

Kortom is dit dus een bundel die sterk uitnodigt tot reflectie. De lezer die dat waardeert zal veel in dit kleine maar fijne boekje vinden.

Kees de Kievid