Onmacht of gebrek aan durf?
Beladen huis – Christien Brinkgreve – Atlas Contact – 170 blz.
De titel is een metafoor voor het problematische huwelijk tussen Christien Brinkgreve en Arend Jan Heerma van Voss. Christien Brinkgreve verliet haar eerste man na zes jaar in 1974 en verwierf hun gezamenlijke huis. Ze woonde daar met verscheidene mannen totdat ze Arend Jan (A in het boek) ontmoette. Hij was ook gescheiden en woonde tijdelijk bij een vriend totdat diens vrouw er genoeg van kreeg. Brinkgreve bood hem haar huis aan en vertrok zelf naar Mallorca, waar ze een appartement aan de haven huurde. In Mallorca kreeg ze elke dag een brief van hem. A was verliefd. Toen ze thuiskwam, woonden ze opeens samen.
Verhuizing
A had al twee dochters uit een eerder huwelijk. Brinkgreve die hoogleraar Sociale Wetenschappen en later hoogleraar Vrouwenstudies werd, had nog geen kinderen. A werkte destijds als hoofdredacteur bij de Haagse Post. Twee jaar woonden ze in Christiens huis, totdat A er genoeg van kreeg. Het feit dat Brinkgreve er met andere mannen gewoond had, drukte te veel op hem. Hij drong er bij haar op aan om het huis te verkopen. Volgens haar vader was dat een grote fout. Toch deed ze A’s zin en ze vertrokken naar een groot huis in Amsterdam Zuid vlak bij het concertgebouw. In het begin was A heel geïnteresseerd in haar en haar werk, maar dat veranderde toen ze promoveerde.
Wat ook een belangrijke rol speelde in het leven van A, was de dood van zijn zusje, die door een ongeluk om het leven kwam. Ze was pas zeven en A was drie, maar toch zag hij haar als een moederfiguur. Haar dood liet hem zijn leven lang niet los. Hij schreef ook een boek over haar, Dokie. Zijn gedweep met zijn zus irriteerde Brinkgreve soms. Samen kregen ze twee zoons, Daan en Thomas, die intussen bekende schrijvers zijn. Het ging pas goed mis tussen Brinkgreve en A toen hij in 2006 met pensioen ging bij de VPRO. Ook verloor hij langzamerhand zijn posities in allerlei commissies. A, die toch al geen opgewekt karakter had, werd somberder, tegen het depressieve aan.
Contact wordt minder
Het persoonlijke contact tussen de twee verslechterde. Over belangrijke dingen spraken ze niet met elkaar. Aan de eettafel ging het over koetjes en kalfjes. Alleen ’s avonds als beiden zich hadden teruggetrokken in hun eigen werkkamer, A beneden en Brinkgreve boven, werd er gecommuniceerd via de mail. Pogingen van Brinkgreve om A op te vrolijken werkten alleen maar averechts. Al die jaren was de rolverdeling in huis duidelijk. Brinkgreve kookte, waste en maakte schoon, wel geholpen door een hulp in de huishouding. A gedroeg zich als een ouderwetse patriarch. Hij wenste verzorgd en vertroeteld te worden en veel aandacht te krijgen. Vooral dat laatste kreeg hij volgens hem niet genoeg. Tenslotte had Brinkgreve een drukke baan. Als hoogleraar Vrouwenstudies in Nijmegen zette zij zich in voor de emancipatie van de vrouw. Thuis lukte het haar niet om haar emancipatieprincipes in praktijk te brengen. Was het onmacht of gebrek aan durf dat ze er niet voor kon zorgen dat de taken thuis eerlijker verdeeld werden?
Lange tijd trok ze zich wekelijks een paar dagen terug in haar huisje in Egmond en thuis op haar werkkamer. Ze had de strijd voor een gelijkwaardig huwelijk opgegeven. Bang voor de ruzies die misschien hun huwelijk zouden kunnen doen stranden. Alhoewel dat maar zeer de vraag is, want A had zich waarschijnlijk alleen niet goed kunnen redden. Doordat A de baas in huis was, bepaalde hij ook de sfeer. Kamers puilden uit van oude kranten, tijdschriften, langspeelplaten en archieven met ordners vol lijsten met voetbaluitslagen en muzieknoteringen. Er zaten scheuren in de muren, verf bladderde af en lange tijd was de kelder ondergelopen. Deur dicht en vergeten. A was onmachtig om het probleem te verhelpen of te laten verhelpen.
Alles wordt lichter
Toen A ziek werd, hij kreeg leverkanker, werd hij nog somberder. Hij weigerde over essentiële dingen te praten, wilde een notaris, die langskwam om een testament op te stellen, niet te woord staan. Hij ontkende dat hij stervende was. Dit boek is een zelfonderzoek. Een glashelder antwoord krijgt Christien Brinkgreve niet. Ze heeft het allemaal laten gebeuren. Intussen is ze bezig het beladen huis van zijn donkere kanten te ontdoen. De muren zijn opgefrist, stapels oude kranten en documenten zijn weg en de verwaarloosde tuin staat weer vol bloeiende planten. Een nieuw hoofdstuk kan beginnen. Beter laat dan nooit.
Boek bestellen!
