Al sinds 1949 bestseller in Engeland
De dagboeken van Cassandra Mortmain – Dodie Smith – Vertaling: Hannie Tijman – Karmijn – 395 blz.
Dodie Smith (1896-1990) werd zeer succesvol met het schrijven van toneelstukken. Geboren in Engeland maar in 1938 verhuisd naar de Verenigde Staten waar ze vijftien jaar zou blijven wonen. Dodie zou veel succes hebben met 101 Dalmatiërs, maar haar eigen favoriet was haar eerste roman. Tijdens de Tweede Wereldoorlog, begon ze hieraan; “I capture the Castle”, verscheen in 1949 en werd een bestseller. In 1954 werd er een toneelstuk van gemaakt, in 2003 verfilmd en dit jaar(2017) komt er een musical in Londen. In Engeland is het boek nooit uit de handel geweest en nu is het verschenen in een mooie Nederlandse vertaling onder de titel De dagboeken van Cassandra Mortmain.
Cassandra Mortmain is een zeventienjarige jongedame die samen met haar jongere broertje Thomas en oudere zus Rose, stiefmoeder Topaz en haar vader leeft op het Engelse platteland in een zwaar vervallen kasteel. Haar vader schreef ooit één boek waar hij heel beroemd mee werd, maar daarna nooit meer schreef. Haar stiefmoeder is een excentrieke kunstenares en haar zus wil niets liever dan de armoede ontvluchten tegen welke prijs ook. De inwonende knecht, Stephen, is de enige die daadwerkelijk geld in het laatje brengt en is zo goed als onderdeel van het gezin. Cassandra houdt een dagboek bij. Het verhaal is het verslag uit haar drie dagboeken die ze in acht maanden vol schreef. Het verhaal wordt chronologisch verteld in drie delen. Elk deel begint met een voorzijde van één van de schriftjes, de dagboeken, van Cassandra.
Vanaf de eerste bladzijde word je ondergedompeld in het leventje op het Engelse platteland aan het begin van de vorige eeuw. Al doet het idee van deze omgeving en het leven in een kasteel je denken aan romantiek, het zeer gedetailleerde verslag van het dagelijkse leven van Cassandra en haar familie, geeft een heel ander beeld. Het kasteel is vervallen, het geld is op, er zijn geen inkomsten, bijna alle meubels zijn verkocht om eten te kunnen kopen en vaak gaan ze met hongergevoel naar bed. Haar broer Thomas zit nog op school maar zijzelf en haar zus vullen de dagen met klusjes in huis en mijmeren over hoe alles beter zou kunnen zijn. Het leven kabbelt zo’n beetje voort net als het begin van het verhaal. Als ze echter nieuwe buren krijgen, een rijke familie uit Amerika, verandert dat hun hele leven. Een dame met twee zoons, van huwbare leeftijd, zet Rose aan om kosten wat het kost hun aandacht te trekken.
Het zware leven op het platteland, het grote verschil tussen klassen en arm en rijk komen in dit boek ruim aan bod. De stand van iemand bepaalde hoe je stond in het dorpsleven en ook de kerk speelde een grote rol in het dagelijkse leven. Het geeft een mooi beeld van het leven in die periode en hoewel de omgangsvormen van toen tussen man en vrouw vreselijk verschillen met de waarden en normen van nu is het op een manier geschreven waardoor het niet oubollig overkomt. Cassandra is voor haar leeftijd en voor de tijd waarin ze leeft best vooruitstrevend te noemen, terwijl haar zus Rose je af en toe de tenen doet krommen. Terwijl Cassandra alles noteert wat er gebeurt, geeft ze ook de ruimte aan haar gedachtenspinsels en haar mening over de anderen in het verhaal. Wat ik zelf wel grappig vond, is dat de twee rijke broers natuurlijk “mannen van de wereld “ moeten zijn maar, met name de oudste, is behoorlijk naïef, maar dat is wat ik tussen de regels door las.
Waar ik in het eerste deel een beetje moest wennen aan de vele informatie en het doorkabbelen van het verhaal, zat ik er in het tweede deel helemaal in en zat er zo een vaart in het derde deel dat ik het jammer vond dat het voor mijn gevoel te snel was afgelopen. Een hele prestatie van een boek van bijna 400 pagina’s.
Een mooi en tijdloze roman, waarvan het begrijpelijk is dat hij in Engeland na al die jaren nog nooit uit druk is geweest.
