Analyse van een op de klippen gelopen relatie

Op de hoogte – Christophe van Gerrewey – De Bezige Bij – 188 blz.

Christophe van Gerrewey is met Op de hoogte genomineerd voor de Academica Literatuurprijs, samen met Shira Keller met haar roman M. en Hanneke Hendrix met De verjaardagen. Het is een prestigieuze prijs voor literaire debutanten.
Op de hoogte is de vreemdste en meest gelaagde roman van de drie. De verteller past op een huis van kennissen die enkele weken op vakantie zijn. Hij verzorgt de kat Muisje, de goudvissen, de planten en haalt de post van de mat. Een jaar eerder verbleef hij in hetzelfde huis met zijn vriendin. Intussen is de relatie beëindigd.

Er komen herinneringen aan hun liefde naar boven en in een lange brief in de vorm van een boek gaat hij de relatie analyseren. Het is niet echt een brief, want hij verstuurt zijn schrijfsel niet. Hij hoopt dat zij het ooit in deze boekvorm zal lezen.
Nooit hebben de twee samengewoond. De keren dat ze langer samen waren, verbleven ze in huizen van familie of vrienden waar ze op pasten. Volgens de verteller verliepen deze logeerpartijen vaak desastreus en moesten ze hun logeerpartijen regelmatig voortijdig afbreken. Een vlooienplaag, een verloren gsm en een verwarming die niet functioneerde verpestten hun gezamenlijk verblijf. Het enige positieve was de fijne seks die ze samen hadden. Maar als ze een keer in de huiskamer van kennissen op de glazen tafel belanden, breekt deze doormidden en moeten ze hun escapades onderbreken. Aanvankelijk denken ze een dure designtafel te hebben vernietigd, maar gelukkig blijkt het een IKEA model te zijn dat nog volop verkrijgbaar is. Er volgt een tamelijk hilarische zoektocht naar en aanschaf van de tafel.

Uit de verhalen van de verteller komt de vrouw naar voren als een lastig zeurend exemplaar, dat hem vaak de schuld in de schoenen schuift als er iets mis gaat. Maar hij ondergaat haar humeurigheid gelaten en wil toch bij haar blijven.
De karakters passen niet bij elkaar, dat wordt heel duidelijk als zij gaat verhuizen en dat heel ongeorganiseerd doet. Hij spant zich erg in, maar krijgt geen complimenten. Wel haar vader die amper wat heeft gedaan. Hij ergert zich daar aan, maar zij verwijt hem dat hij niet kan improviseren en alles liefst maanden van tevoren vastlegt.

Aan het eind van het boek verdringt de stem van de vrouw de stem van de verteller. Het is natuurlijk wel de verteller die nu in de huid van de vrouw kruipt en hij laat haar aan hem ongezouten de waarheid vertellen. Hij heeft vele mankementen, zoals zijn medicijngebruik, zijn scheidingsangst en zij verwijt hem dat hij nooit echt van haar heeft gehouden.
‘Het lijkt een simpel klachtenboek van een ontevreden minnaar! Ik word erdoor in de overtuiging gesterkt dat het negatieve denken dat als een radioactieve wolk altijd over ons heeft gehangen, duidelijk door jou werd veroorzaakt.’

Grappig is dat Van Gerrewey alvast een voorschot neemt op de kritiek die hij op dit boek kon verwachten in ‘de schaamteloze literaire bijlagen van dit taalgebied, waarin het als pretentieus en hoogdravend aan de kant zal worden geschoven’.
Dat laatste is dus niet gebeurd. Het boek – het verscheen al een jaar geleden – is bijna overal lovend besproken en een nominatie voor de Academica Literatuur Prijs zegt ook wel iets.

Lezers kunnen hier stemmen op de drie genomineerde boeken.

Pieter Feller