Een menselijke mol
Ondergronds – Will Hunt – Vertaling: Roelof Posthuma – Ambo-Anthos – 276 blz.
“Al vanaf zijn jongensjaren koestert de Amerikaans journalist en fotograaf Will Hunt een mateloze fascinatie voor de werelden die onder het aardoppervlak verscholen liggen.” Aldus de flaptekst van Ondergronds. Als de mens op zoek wil gaan naar mysteries zijn er wat mogelijkheden. Onder water kunnen we het niet lang volhouden. De lucht of de ruimte ingaan, is een probleem. Daarmee vergeleken is een bezoekje ondergronds natuurlijk redelijk makkelijk. Je pakt een schop of een pikhouweel en begint te graven. Toch moeten we het niet onderschatten, want ook ondergronds loeren gevaren. Grotten en riolen kunnen vollopen met water en een bezoek aan de gangen van de metro kan ook dodelijk aflopen, als je niet op tijd in een nis klimt als de trein eraan komt. In dit boek doet Hunt verslag van zijn ondergrondse avonturen in grotten, mijnen, riolen en de metro.
In negen hoofdstukken neemt de schrijver ons mee onder de grond. Opwindend is zijn tocht door de riolen onder Parijs die dagenlang duurt. Er wordt zelfs geslapen en gegeten tussen de drollen en pis van de Parijzenaars, terwijl het leven bovengronds gewoon doorgaat. Het risico van een verblijf in de riolen is niet heel groot, maar toch zijn Hunt en zijn metgezellen op hun hoede. Belangrijk is de weersvoorspelling. Mocht het gaan regenen, dan moeten de rioollopers zo snel mogelijk bovengronds, want de riolen kunnen plotseling helemaal vollopen en dan is het niet ondenkbaar dat ze omkomen door verdrinking.
Hunt bezoekt ook veel grotten en dat dat niet geheel van gevaar ontbloot is, kunnen we ons nog wel herinneren van de situatie met de Thaise voetballertjes die in de zomer van 2018 door stijgend water opgesloten raakten in een grot. Er moest een grote reddingsoperatie worden opgezet die dagenlang duurde voordat ze konden worden bevrijd. Hunt gaat ook grotten en mijnen in, maar altijd met iemand die ter plaatse bekend is. In Frankrijk mag hij een grot bezoeken die zelden toegankelijk is en op particuliere grond ligt.
“Ik was naar de Pyreneeën gekomen voor een bezoek aan wat misschien wel het spectaculairste, verbluffendste en best verborgen kunstwerk ter wereld is: les bisons d’argile, de bizons van klei, twee kleisculpturen die meer dan vierhonderd meter diep in een grote grot waren geplaatst, aan het uiteinde van lange, smalle en kronkelende gangen, in de diepst gelegen, ontoegankelijkste kamer. Ze werden 14.000 jaar geleden gemaakt door een cultuur die de archeologen kennen als het Magdalénienvolk.”
Veel mensen kennen de grotschilderingen van bizons en andere wilde dieren in Lascaux, maar de kleibizons zijn echt unieke objecten en het verhaal van Hunt over de ontdekking aan het begin van de vorige eeuw en zijn tocht erheen met de eigenaar van de grond, graaf Bégouën, is heel spectaculair.
Van een heel andere orde zijn de tochten die Hunt maakt door de gangen van de metro in New York. Hij gaat er op zoek naar de graffiti van REVS, een mysterieuze, haast niet te vinden persoon, die een verhaal optekende op moeilijk toegankelijke delen van de New Yorkse metro. Het zijn dagboekfragmenten over zijn leven.
“Maar wat me bovenal aan het dagboek fascineerde en me verblufte, was wáár REVS het optekende.”
Hunt komt op het spoor van de maker van de fragmenten, maar hij blijkt een in zichzelf gekeerd man te zijn, die bijna niets wil loslaten over het hoe en waarom van zijn ondergrondse dagboek.
Voor mij wat minder pakkend zijn de verhalen die zich afspelen in Australië en Zuid-Amerika die gaan over ondergrondse spirituele ervaringen, geesten en goden. Uiteraard komen de atoombunkers uit de koude oorlog voorbij. Hunt doet ook verslag van de experimenten van Michel Siffre die lange tijd in een donkere grot verbleef en de effecten registreerde op zijn dag- en nachtritme en het optreden van hallucinaties als gevolg van langdurig verblijf in het donker. Hunt doet zelf ook een kort experiment en ondervindt dat er zich al snel waanvoorstellingen voordoen als iemand wat langer in het donker verblijft.
Ondergronds bevat een grote variatie aan verhalen, voor elk wat wils. Soms spannend en diepgravend, vaak boeiend en altijd interessant.
