Lofzang op het verleden
Sunset Park – Paul Auster – Vertalting T.Heuvelmans – Arbeiderspers – 231 blz.
Dit is een boek over nostalgie en de dingen die voorbijgaan. Het verhaal, waarover zo dadelijk meer, vormt natuurlijk de kern van het boek maar is tegelijk – en misschien vooral – een kapstok waaraan Auster zijn werkelijke thema ophangt. Ik ervoer de roman tenminste als een hartstochtelijke lofzang op het verleden. Een van de personages, Alice, schrijft een dissertatie over de film The Best Years of Our Lives, een klassieker uit 1947. Auster laat die film op allerlei momenten terugkomen in het verhaal. De hoofdpersoon van het boek, Miles Heller, weet alles over de geschiedenis van baseball, net als zijn vader.
Auster laat hen bladzijden lang mijmeren over de grote ‘pitchers’ uit de jaren dertig, veertig en vijftig en hun levens. Miles’ vader is uitgever van het betere literaire boek en ervaart dat voor zo’n uitgeverij de beste jaren misschien ook wel voorbij zijn. Auster neemt de tijd zijn personages te introduceren, je raakt vertrouwd met hun levens en hun dromen. Daardoor ligt het tempo laag. Dat werkt goed én is wellicht ook een verwijzing naar vroeger, toen het leven minder jachtig en vluchtig was.
De plot is overzichtelijk. De hoofdpersoon Miles Heller is 28 jaar. Hij werkt in Florida bij een firma die verlaten huizen leegruimt. Vóór het uitruimen maakt hij foto’s van die verlaten interieurs, om een beeld te bewaren van de levens die zich daar hebben afgespeeld. Hij woont samen met zijn Cubaanse vriendin, Pilar. Zij is pas zeventien en dus nog minderjarig. In Florida overtreedt je daarmee de wet. Wanneer hun relatie bekend dreigt te raken geeft hij haar zijn creditcard, laat haar achter in zijn appartement, verlaat de staat en reist naar New York, om daar de zes maanden te overbruggen tot Pilar meerderjarig is.
In New York trekt hij in bij zijn jeugdvriend Bing. Die woont met twee jonge vrouwen in een kraakpand in Sunset Park in Brooklyn. Ze wonen daar gratis, de gemeentelijke woningdienst weet niet dat zij daar zijn ingetrokken. Bing heeft in Manhattan een winkel waar hij kapotte objecten repareert, The Hospital for Broken Things. Dit zijn meestal spullen uit de jaren vijftig tot zeventig: schrijfmachines, cassettedecks, platenspelers en dergelijke. Fantastische uitvindingen en vaak mooie apparaten, maar door de digitale revolutie ingehaald en nog slechts door een enkeling gebruikt. In New York wonen ook de vader en stiefmoeder van Miles. Die heeft hij zeven jaar eerder verlaten. Sindsdien heeft hij niet meer van zich laten horen. De oorzaak van deze vlucht is een schuldcomplex dat Miles heeft over de dood van zijn stiefbroer. Die kwam om toen hij door een auto werd aangereden. Dat Miles zijn broer tijdens een ruzie op straat een duw gaf waardoor deze voor de auto terechtkwam heeft hij nooit iemand verteld. Miles heeft zich voorgenomen tijdens zijn verblijf in New York weer contact te leggen met zijn vader en stiefmoeder.
De zorgvuldig uitgewerkte verhaallijn en het verlangen naar het verleden zijn in deze roman mooi met elkaar in evenwicht. En zoals vaak bij Auster vormt New York een sfeervol en passend decor. Deze roman levert geen spectaculair vuurwerk. Maar nostalgie heeft dan ook meer iets van een smeulend vuurtje. Ook daar kun je warm van worden.
