Prachtige verhalen over menselijk verlangens

Wat het betekent wanneer er een man uit de lucht valt – Lesley Nneka Arimah – Vertaling: Charles Bors – Karaat – 209 blz.

Lesley Nneka Arimah werd in 1983 in London geboren. Na een paar maanden verhuisde het gezin terug naar Nigeria. Op haar dertiende kwam ze in de VS terecht. Momenteel woont en werkt ze in Minneapolis. Haar verhalen werden o.a. in The New Yorker gepubliceerd. Ze heeft al heel wat prijzen en nominaties op haar naam staan, zowel voor haar losse verhalen als voor deze bundel. Een toonaangevende Amerikaanse literatuurcriticus noemde haar “een bekwame verhalenverteller die complete relaties kan weergeven met slechts een paar regels dialoog”. Deze debuutbundel bevat twaalf verhalen, waarvan de uitgever niet vermeldt of en waar ze eerder verschenen zijn.

Een zekere eenheid in de verhalen van Arimah is te bespeuren in haar ‘onderzoek’ naar de innerlijke en emotionele reactie van jonge Nigeriaanse vrouwen op een wereld die geen verzoening biedt. In tegendeel, die wereld staat vaak hun welzijn en welbevinden in de weg. De relaties tussen moeders en dochters spelen daarbinnen een grote rol.

De toekomst ziet er rooskleurig uit
Ezinma en Bibi, zijn zussen. Dan is er Godwin de verliefde jongeman. Enzima wil de deur van Bibi appartement met een sleutel openen, maar ziet niet wat er achter haar gebeurt. Dat komt ze in het slot van het verhaal wel te weten. De schrijfster speelt met chronologie.

Oorlogsverhalen
Burgeroorlog in Nigeria. Een ode aan haar vader die erover vertelt. Bijzonder ook omdat het niet gebruikelijk is erover te spreken. De verhalen moesten het liefst “begraven”worden. De auteur vermengt dit met de problemen van een jong meisje op school.

Wild
Ada is erg rebels op school. Mede daarom stuurde haar wanhopige moeder haar tijdens de zomervakantie naar haar tante Ugo en nicht Chinyere in Nigeria. Die laatste is eigenlijk nog erger dan Ada. Ze gaat een relatie aan met een gehuwde man en krijgt een kind.

Licht
“Toen Enebeli Okwara zijn dochter de wijde wereld in stuurde, had hij geen idee wat de wijde wereld met zijn dochters deed. Hij wist niet hoe snel die haar zou doen verbleken, hoe uitgehold ze aan hem terugbezorgd zou worden, ontdaan van haar sterke punten”. Dat zegt genoeg…

Tweede kansen
Een overleden moeder stapt uit een foto en komt voor een paar uur terug in de reële wereld. Net zolang als ze nodig heeft om wat van het verdriet weg te nemen dat haar dood met zich mee had gebracht.

Meevallertjes
Een moeder gebruikt het lichaam van haar dochter om verzekeringen op te lichten met letselschadevergoedingen. Het tweetal probeert op allerlei vreemde manieren aan de kost te komen, waaronder het geven van een pijpbeurt. Top-surrealistisch, als de dochter voor het eerst valt, is de moeder trots.

Wie zal je thuis begroeten
In dit magisch realistische verhaal weeft een vrouw een baby uit haren. Die komt na zegening door oude vrouwen tot leven! Ogechi wordt de moeder van een perfect kind.

Buchi’s meisjes
Buchi zorgt ervoor dat haar dochter de identiteit van een overleden meisje kan aannemen om zodoende te kunnen ontsnappen aan een gekweld bestaan als ‘slaven’ in het huis van familie.

Titelverhaal
De auteur speelt hier met de gedachte dat er wel eens niets aan de klimaatverandering kan worden gedaan. Gevolg in een verre toekomst is dat continenten onder water komen te staan en er een omgekeerde vluchtelingenstroom ontstaat: nu naar Afrika (en Zuid-Amerika). In dit SF-verhaal hebben wiskundigen door gebruik van algoritmen en vergelijkingen het voor elkaar gekregen dat ze negatieve emoties en pijn kunnen verlichten. Dat is erg duur, dus wie kunnen zich dat veroorloven?

Glory
De hoofdpersoon, Glory is een in de VS opgegroeide Nigeriaanse vrouw. Ze is zeer depressief totdat ze ineens afspraakjes gaat maken met een inheemse Nigeriaan.

Wat is een vulkaan
Speelt zich af in een mythisch, fantasy-achtig land, waar de goden van de mieren en die van de rivieren strijd leveren.

Verlossing
Rebelse meiden en een mislukte poging tot misbruik. Het citaat afkomstig uit het einde van het verhaal geeft aan hoe er over dit soort pubers wordt gedacht. “Meiden met vuur in hun buik, zullen net zo lang uit de tuchtfontein moeten drinken tot alle vlammen gedoofd zijn.”

Bij een aantal verhalen kunnen we een traditionele stijl herkennen, terwijl andere veel meer de fantasie prikkelen met genres als magisch realisme, mythologie, fabel of sprookje en zelfs SF.
Ze spelen zich af in Nigeria of in de VS en een enkele keer wordt er tussen die locaties heen en weer gereisd. Elk verhaal is bijzonder knap door Arimah gecomponeerd: Een pakkend begin, een middenstuk en een spetterend einde.

De auteur gebruikt een wisselend perspectief, soms in de eerste en dan weer in de derde persoon. In een aantal verhalen heeft de protagonist geen naam. Dat zijn nu juist de verhalen waar je je als lezer het meest bij betrokken voelt. De stijl is zowat vlekkeloos, reële dialogen, mooie metaforen en nergens haperingen. Hierbij ook een compliment aan de vertaler die dit alles in het Nederlands heeft weten te behouden.

Hoewel we nogal wat ellende en pessimisme tegenkomen, zorgt Arimah ervoor dat het doorzettingsvermogen van haar karakters de verhalen behoeden voor zwartgalligheid. Op elke pagina vinden we voortstuwende krachten, gebruik van energie, zelfbewustzijn ondanks vernederingen door het aanwenden van humor en creativiteit.

We kunnen alleen maar hopen dat het gerucht de waarheid vertelt: Arimah is bezig met een roman. Die zullen we hopelijk net zo in ons hart sluiten als deze bundel verhalen.

Cees de Kievid