Student met een jeugdtrauma
Niets dan de nacht – John Williams – Lebowski – 128 blz.
Op zesentwintigjarige leeftijd debuteerde John Williams met dit boek, daarna verscheen er een hele tijd niets, tot hij de romans Stoner, Butcher’s Crossing en Augustus schreef. Geen groot oeuvre, maar deze drie titels zijn genoeg om een schrijversleven succesvol te maken. Helaas is het meeste succes pas na de dood van Williams, die al in 1994 stierf, gekomen. Oscar van Gelderen van uitgeverij Lebowski zorgde in Nederland voor de succesvolle uitgave van zijn boeken die met honderdduizenden over de toonbank gingen.
In Niets dan de nacht onderzoekt Williams de impact van een traumatische jeugdervaring op iemands verdere leven. In een voorwoord legt, Williams’ biograaf Charles J. Shields, uit dat de schrijver het verhaal waarschijnlijk heeft gebaseerd op een ervaring die hij als peuter had. Hij trof zijn moeder aan in een kast. Ze had zich verstopt achter de jassen die er hingen en lag op haar knieën te huilen. Dit was waarschijnlijk het resultaat van een echtelijke ruzie. Nu is het voor de lezer niet erg van belang waarop een boek gebaseerd is, als het maar indruk maakt.
Niets dan de nacht beschrijft één dag uit het leven van de gesjeesde student Arthur Maxley. Het boek begint met een soort droom of hallucinatie die een getroebleerde Arthur duidelijk neerzet. In de ochtend gaat hij eten in een café. In de middag eet hij in een restaurant met een vriend die 500 dollar van hem wil lenen. De vraag van de vriend ontaardt in een ruzie en een breuk. Thuisgekomen ontvangt hij een brief van zijn vader, Hollis Maxley, die na jaren is teruggekeerd in de stad. Arthur belt zijn vader, tegen zijn gewoonte in, op in zijn hotel en laat een bericht achter dat hij met hem wil dineren. Tijdens dat diner betuigt zijn vader spijt voor zijn gedrag en zijn gebrek aan aandacht voor zijn zoon. Arthur kan daar niet mee omgaan.
Niets dan de nacht is niet onaardig geschreven voor een debutant, maar het zou hier nooit zijn uitgebracht als de hierboven genoemde titels geen succes waren geweest. Als je een fan bent van Williams dan wil je natuurlijk alles van hem lezen en dan hoort dit boekje er ook bij. Ken je de boeken van Williams (nog) niet, dan raad ik je niet aan met dit boek te beginnen. De stijl is overdreven literair. Hier is een jonge schrijver aan het woord die zijn best doet om een groots boek te schrijven in navolging van zijn grote voorbeelden Fitzgerald, Wolfe en Hemingway. Zijn talent moest nog rijpen en hij moest zijn eigen geluid nog ontdekken en dat gebeurde pas in de boeken die hij schreef toen hij veel ouder was.
