Schrijnend oorlogsverhaal over zigeunermeisje
Mijn zusje – Inez van Loon – Clavis – 312 blz.
Er zijn nog steeds veel mensen die niet weten dat de Sinti en de Roma slachtoffer zijn geweest van de Holocaust. Met haar jeugdboek Mijn zusje, geeft Inez van Loon de Sinti een stem.
De zevenjarige Perla trekt met haar familie, en met opa, oma en de familie van haar vaders broer door Duitsland. De mannen verdienen de kost met muziek maken. De vrouwen en de kinderen gaan de huizen langs met band en garen en met zelfgemaakte spulletjes, zoals gevlochten mandjes. Ook verdienen de vrouwen geld met het voorspellen van de toekomst, door middel van handlezen, kaartleggen of de glazen bol. Zo leven ze al jaren.
Maar dan lijken er dingen te veranderen. Waar de rondtrekkende families vroeger overal wel plekken vonden om hun woonwagens neer te zetten, worden ze nu steeds vaker verjaagd. Ook beginnen mensen hun deuren voor ze dicht te houden, zodat het steeds moeilijker wordt om de kost te verdienen.
Als ze door omstandigheden gedwongen een poos op dezelfde plek verblijven, krijgt Perla de kans om naar school te gaan. Daar wordt ze door de andere kinderen gepest en uitgescholden. Alleen met Elsa, die ook wordt buitengesloten, sluit ze al snel een innige vriendschap. Vooral door meisjes die zich bij de Hitlerjugend hebben aangesloten, worden Perla en Elsa met de nek aangekeken. Hoewel Elsa ook tot de zogenaamde ‘gadjes’ (gewone burgers) behoort , voelt Perla zich bij haar en haar vader op haar gemak. Maar op een dag blijft Elsa weg van school en blijkt de boekhandel van haar vader gesloten te zijn. Wat er is gebeurd, krijgt Perla niet te horen.
De sfeer in Duitsland wordt steeds grimmiger en is het niet veilig meer voor de Sinti om in Duitsland te blijven. Ze moeten vluchten. Perla en haar familie komen in Limburg terecht, waar een nieuw zusje geboren wordt, maar zij is zo zwak dat ze naar het ziekenhuis moet. Dan breekt de oorlog uit en wordt de familie opgepakt. Tot hun grote verdriet moeten ze het zusje in het ziekenhuis achterlaten. Dit zusje speelt verder nauwelijks een rol in het boek, maar aan haar ontleent het boek wel de titel, en aan het eind wordt de schrijnende reden daarvan onthuld.
Inez van Loon heeft met dit boek een belangrijke stem gegeven aan het vaak vergeten leed van zigeuners tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Ze gebruikt in het boek veel begrippen en woorden die de Sinti gebruiken (verklarende woordenlijst achterin in het boek), waarmee de sfeer van het zigeunerleven in die tijd goed wordt neergezet. Dit boek zal zeker gewaardeerd worden door elfplussers die van historische boeken houden, maar het is ook een aanrader voor scholen: niet alleen als vertrekpunt om aandacht te schenken aan andere bevolkingsgroepen die tijdens de tweede wereldoorlog werden vervolgd, maar ook om respect te kweken voor mensen die anders (willen) leven dan de doorsnee burger. Als extraatje is er ook een Facebookpagina van dit boek, waarop meer informatie over de Sinti te vinden is.
