Een boek dat je bij de lurven pakt
Angel – Elizabeth Taylor – Vertaling: Mieke Prins – Karmijn – 320 blz.
Er bestaan volgens mij niet bijzonder veel boeken waarin de hoofdpersonage een schrijver is, terwijl een fictieve schrijver natuurlijk veel overeenkomsten kan hebben met de echte en dus heel bruikbaar en voor de hand liggend als materiaal voor een personage. De echte schrijfster is in dit geval Elizabeth Taylor, die gedurende haar schrijversleven nogal last had van het feit dat haar naam identiek is aan de veel beroemdere actrice. De fictieve schrijfster is Angelica(Angel) Deverell, die in tegenstelling tot wat haar naam suggereert, bepaald geen engel is.
Het verhaal – dat in 1957 verscheen – begint rond 1900 als Angel vijftien jaar is, nog op school zit en blijk geeft van een ongebreidelde fantasie. De lerares wantrouwt de inhoud van een opstel dat ze geschreven heeft en gaat tevergeefs op zoek in werken van Wilde en Pater om het stuk te achterhalen, maar ze kan niets vinden. Dat kan ook niet, want Angel heeft het echt zelf geschreven.
Elke dag brengt Angel twee jongere meisjes, Gwen en Polly, van huis naar school en weer terug en vertelt hen de meest bizarre fantasieën over Paradise House, waar haar tante Lottie werkt, in dienst van Mevrouw (de rijke bewoonster van Paradise House). Angel heeft de meisjes voorgelogen dat ze er vaak komt en zelfs dat ze het zal erven. Angels fantasieën komen via de moeder van de meisjes ook Angels moeder ter ore.
Angels moeder, weduwe en eerbare kruidenierster, is woedend. De reactie van Angel is zwijgen. Ze sluit zich op in haar slaapkamer en wendt voor dat ze ziek is. Naar school gaat ze niet meer en ze begint in een schrift haar eerste roman te schrijven, waarin Paradise House een grote rol speelt. Het begin van een schrijverscarrière, die lange tijd heel succesvol zal blijken. Ze vindt een uitgever in London, Theo Gilbright, een van de weinige aardige personages in deze roman. Hij probeert haar tegen zichzelf te beschermen, maar Angel is geen vrouw die naar adviezen luistert, en zal gedurende het hele boek een totaal vertekend beeld van de werkelijkheid blijven houden.
Veel schrijvers zullen dingen in het verhaal herkennen. Omdat Angel succesvol is, denkt ze dat iedereen haar bewondert, maar dat valt nogal tegen. Haar boeken, een soort kasteelromans, hangen van toevalligheden, onnauwkeurigheden en groteske scenes aan elkaar. Haar lezers, voornamelijk vrouwen uit de lagere klassen, herkennen de fouten niet en zwijmelen bij de verhalen die een irreële droomwereld laten zien.
Recensenten zien de onvolkomenheden wel en een heel vooraanstaande noemt haar werk gebeuzel. Ze maakt dan de fout, een die ook echte schrijvers wel maken en die Elizabeth Taylor misschien ook gemaakt heeft, door de desbetreffende recensent te schrijven. Ze wil hem zelfs, met een naam die erg op de zijne lijkt, in een volgend boek te grazen nemen. Angel Deverell maakt nog tal van fouten, maar ze lijken haar niet te deren, omdat ze het vermogen, of noem het een gebrek, heeft om alle tegenslagen weg te stoppen.
Het boek bestaat uit zes delen die een periode beslaan van ongeveer vijftig jaar waarin het leven van Angel door Elizabeth Taylor vakkundig en psychologisch sterk wordt beschreven. Taylor maakt de cirkel keurig rond door een rijke Angel Paradise House te laten kopen. In Angel zitten, net als in de boeken die Angel Deverell schrijft, een paar toevalligheden, waar je een vraagteken bij kunt zetten, maar storend zijn ze niet. De deplorabele toestand waarin Angel Deverell aan het eind van haar leven belandt, wordt heel beeldend beschreven. Alles rot, schimmelt, bladdert en vergaat, is vuil, zit onder de kattenharen of is aangevreten door de motten. Het is ijskoud of vochtig en kil, of juist bloedheet en stoffig. Er wordt door Taylor niet veel aan de verbeelding overgelaten. Veel lezers waarderen dat, hoewel het soms misschien iets teveel van het goede is. Ondanks de bizarre en onaangename hoofdpersonage is dit een boek dat je bij de lurven pakt en niet meer loslaat. Angel is een goed en meeslepend boek.
