Levensleed
Hartschade – Hella de Jonge – Atlas Contact – 271 blz.
Jarenlang heeft Hella de Jonge rondgelopen met hartklachten. Vrouwen hebben vagere en andere klachten dan mannen. Mannen krijgen meestal pijn op de borst, de bekende olifant die op de borstkas lijkt te zitten. Bij vrouwen ligt het veel complexer, ze kunnen pijn hebben in hun bovenbuik, nek, rug of schouders, extreem moe zijn, kortademig en duizelig enz. Al gauw wordt het op de overgang gegooid of stress en wordt gezegd om het maar wat rustiger aan te doen.
Ook Hella werd maandenlang van het kastje naar de muur gestuurd. Het zal wel van de stress komen, werd gezegd. Eén dokter maakt het helemaal bont en haalt er zelfs de oorlog bij. Als kind van joodse ouders was ze vast getraumatiseerd en daar kwamen waarschijnlijk de klachten van. Ze liet zich gelukkig niet afschepen en ging verder zoeken. Uiteindelijk kwam ze via een oplettende arts toch in het cardiologische circuit terecht.
Ook hier waren er de nodige missers, die fataal hadden kunnen aflopen. Zo moest ze een fietstest doen en kreeg tijdens die test een infarct. Ook hierna ging er nog veel mis. De medicijnen die ze kreeg zijn op mannen getest en de dosering is voor vrouwen vaak veel te hoog. Dankzij het boek Vrouwenhart van cardiologe Janneke Wittekoek vond Hella de erkenning voor haar klachten.
Als lezer viel me op dat De Jonge erg wantrouwig tegenover artsen staat, wellicht een gevolg van aangeleerd wantrouwen tegen anderen. Hierbij komen we bij de tweede lijn in Hartschade: haar kindertijd. Haar ouders waren door de oorlog erg beschadigd. Ze hadden veel meegemaakt en alles wat Hella overkwam was nooit zo erg als wat zij hadden meegemaakt. Haar verdriet kon niet in de schaduw staan van dat van haar ouders. Toen ze als klein meisje geopereerd moest worden aan haar scheefstaande oog, lieten haar ouders haar alleen achter bij de dokter en bezochten haar na de operatie nauwelijks. Heel vaak kreeg ze te horen dat ze een lastig kind was. Toen ze veertien jaar oud was, stopte ze met eten en werd opgenomen in het ziekenhuis. Ook toen lieten haar ouders zich amper zien. Krijg dan maar eens vertrouwen in de mensen.
De derde lijn in het boek is het overlijden van kleindochter Maggie, kind van haar dochter Roos. Ze stierf tijdens een operatie die noodzakelijk was vanwege een aangeboren hartafwijking. Zelf hebben Freek en Hella ook een kind verloren, hun zoontje Jork, toe hij drie maanden oud was. Als geen ander weet ze wat haar dochter doormaakt en gelukkig hebben ze veel steun aan elkaar.
De vierde lijn is het contact met haar vader Eli Asser. In 2014 maakte ze de documentaire Verlies niet de moed waarin ze hem interviewde over de oorlogsjaren. Er was eindelijk contact, maar nu is dat weer verder weg dan ooit. Toevalligerwijs belandt hij tegelijkertijd met hartproblemen in het ziekenhuis, maar ook nu weer zijn zijn klachten ernstiger dan die van zijn dochter, beweert hij. Ook de moeder van Hella (ze is intussen overleden) kreeg ooit vijf omleidingen en had het dus veel zwaarder. Niet zo zeuren, vindt haar vader. Hella de Jonge blijft zoeken naar zijn erkenning, waardering en steun, maar wordt telkens teleurgesteld.
Hartschade is een indrukwekkend relaas, open en eerlijk opgeschreven. Het is tevens een waarschuwing voor vrouwen: kom op voor jezelf en laat je niet afschepen bij vage klachten.
In tegenstelling tot wat haar vader beweert, is Hella de Jonge wel degelijk een goede schrijfster!
Nelleke Feller
