De wegen van het bedrog
Zo luidt, vrij vertaald naar het Engelse Corridors of Deceit, de studie die Peter Wolfe in 1987 schreef over John le Carré en zijn werk. Daarover zal binnen afzienbare tijd wel een definitieve studie geschreven worden. Want David John Moore Cornwell, Carré’s echte naam, stierf op 12 december 2020 aan een longontsteking in het Royal Cornwall Hospital (Truro, Cornwall) op 89-jarige leeftijd. Hij werd geboren op 19 oktober 1931 (Poole, Dorset, Engeland), studeerde vreemde talen aan de universiteit van Berlijn en moderne talen in Oxford. Tijdens die eerste studie werd hij gerekruteerd voor de Britse geheime dienst, eerst bij MI5 later bij MI6. Uit die tijd heeft hij veel inspiratie opgedaan voor zijn boeken. Als ambtenaar van Buitenlandse Zaken mocht hij niet onder eigen naam publiceren en koos hij voor het pseudoniem John le Carré. Zijn carrière bij de dienst (door hem altijd het Circus genoemd) kwam ten einde na het onthullen van covers door de beruchte spion Kim Philby. Hij werd fulltime schrijver.
De denkwijze dat spionage geen onderwerp kon zijn binnen de (elitaire) literatuur werd door hem, samen met Graham Green naar het rijk der fabelen verwezen. De technologische gadgets en glamour uit onder meer de romans van een andere auteur, Ian Fleming, over James Bond, werden bij Le Carré vervangen door diepgaande menselijke emoties en psychologische ontwikkeling. De inbreng van het begrip integriteit in zijn romans, laten hem ver uitstijgen boven vele anderen.
Schitterend is zijn creatie van George Smiley, waarvan hij bekende dat zijn leermeester aan het Lincoln college in Oxford, Vivian Hubert Howard Green, en Lord Clanmorris, de schrijver en spion John Bingham model hebben gestaan. Smiley wordt door zijn tegenstanders vaak onderschat om zijn nogal armelijk voorkomen, maar in werkelijkheid is hij intelligent, een goed onderhandelaar (af en toe ook meedogenloos)) en loyaal maar ook sceptisch over de politici in wiens opdracht hij handelt. Dit leverde hem in het Verenigd Koninkrijk een uitermate populaire status op.
Zijn laatste roman was Agent Running in the Field (2019) in Nederland uitgekomen onder de titel Spion buiten dienst, waarin hij zijn sterke afkeur voor de Brexit niet onder stoelen of banken steekt. Ondanks zijn hoge leeftijd was hij al begonnen aan zijn volgende boek, dat hij helaas niet heeft kunnen afmaken. Misschien horen we hier nog meer over, maar zijn nagelaten werk zal nog lang in onze herinnering voortleven.
David Cornwell heeft veel prijzen gewonnen. Hij ontving een aantal maal een Dagger van de British Crime Writers Association en van die organisatie zelfs de Diamond Dagger Lifetime Achievement Award. Door veel universiteiten werd hem een eredoctoraat geschonken waarvan die in de Letteren aan de University of Oxford, volgens hemzelf de meeste indruk heeft gemaakt. In Duitsland ontving hij de Goethe-Medaille für Kunst und Wissenschaft en in Italië de Malaparte prijs. De laatste was de Olof Palme Prijs (2019), waarvan hij het bijbehorende geldbedrag schonk aan Artsen Zonder Grenzen.
Kees de Kievid
Lees hier de recensie van Spion buiten dienst
