Meeslepend verhaal over een moedig Nigeriaans meisje
Het meisje met de luidende stem – Abi Daré – vertaling: Arjaan en Thijs van Nimwegen – Signatuur – 390 blz.
Abi Daré groeide op in Lagos (Nigeria) en woont ruim achttien jaar in het Verenigd Koninkrijk. Het meisje met de luidende stem (2020) is haar debuutroman. Aan het boek werd The Bath Novel Award toegekend. Daré droeg het boek op aan haar moeder: ‘Voor mijn moeder, professor Teju Somorin, niet alleen omdat je intelligent en mooi bent en in 2019 de eerste hoogleraar belastingkunde van Nigeria werd, maar ook omdat jij me het belang van een opleiding hebt bijgebracht en zoveel hebt opgeofferd om mij het beste te geven.’ Uit die opdracht blijkt een sterke band met een moeder die een grote rol heeft gespeeld in het leven van de schrijfster. Op vergelijkbare wijze laat Adunni, de veertienjarige hoofdpersoon in Het meisje met de luidende stem, zich inspireren door háár moeder.
In het Woord Vooraf wordt Adunni geïntroduceerd als een meisje dat opgroeit in een arm Nigeriaans plattelandsgezin. Ze heeft weinig onderwijs gehad en haar Engels is zeer beperkt. Daarom heeft de schrijfster Adunni een eigen taal gegeven. Een taal die bestaat uit een mengeling van Nigeriaanse slang, letterlijke vertalingen vanuit het Yoruba naar het Engels en zelfbedachte zinnen, waarbij Daré geïnspireerd was door het taalgebruik van haar toen tweejarige dochter. Hiermee wilde de schrijfster de fantasie en inventiviteit laten zien van vrouwen met een beperkte opleiding, maar die wel van zich kunnen laten horen. De dienstmeisjes die in Nigeria bij haar in de buurt werkten, waren daarbij haar inspiratiebron.
Vanzelfsprekend stelde het bijzondere taalgebruik specifieke eisen aan de vertalers. In een Nawoord lichten zij toe hoe ze te werk zijn gegaan, en vooral ook waar ze voor waakten. Geenszins wilden ze vervallen in ‘Jip en Janneke-taal’, omdat het taalgebruik van Adunni zeker niet inhield dat haar gedachten en observaties kinderlijk waren. Ook wilden ze het gebruik van ‘een primitieve, ongrammaticale Sjors en Sjimmie-taal’ vermijden, omdat dit stigmatiserend zou werken. Mijns inziens zijn beide vertalers er voortreffelijk in geslaagd om beide uitgangspunten waar te maken. De vertaling doet recht aan Adunni, haar omstandigheden en het pad dat ze kiest. Het taalgebruik laat goed zien hoe Adunni zich gaandeweg ontwikkelt, hoe ze zich steeds beter leert uit te drukken. Daarbij is de taal puur en beeldend. Talloos zijn de mooie zinnetjes. ‘Leren heeft geen leeftijd’ (p. 26) is daarvan een voorbeeld, net als ‘Die school is jouw stem, meisje’ (p. 33).
Het verhaal begint in 2014, als Adunni al drie jaar niet naar school geweest. Dit ondanks de wens van haar overleden moeder, die haar man liet beloven dat Adunni verder mocht leren. Adunni’s vader is echter straatarm en aan de drank, zodat er geen geld is voor een opleiding. De leergierige Adunni mist school. Ze droomt ervan lerares te worden, zodat ze andere meisjes kan lesgeven en hen kan helpen een beter leven op te bouwen. Ze wil een meisje zijn met een luidende stem en dingen veranderen.
Adunni’s vader heeft evenwel andere plannen met haar. Hij huwelijkt Adunni uit aan de ruim zestigjarige Morufu, die al twee vrouwen en vier kinderen heeft en die bereid is een forse prijs te betalen voor zijn nieuwe bruid. Adunni voelt er niks voor en overweegt weg te lopen. Ze wil echter haar twee broers niet achterlaten. Er zit dus niks anders op dan met Morufu te trouwen.
In het huis van Morufu ontmoet Adunni zijn twee andere vrouwen, de boosaardige Labake en de zwangere Khadija, met wie Adunni beter kan opschieten. Al gauw ontdekt Adunni dat er een ‘duivel’ in Morufu zit. Vooral als hij ‘Vuurpijl’ heeft gedronken verandert hij in een beest en eist hij op seksueel gebied veel van Adunni. Hij wil dat Adunni hem een zoon zal geven, want de andere vrouwen hebben hem tot nu toe alleen dochters gegeven. Adunni wil echter voorkomen dat ze zwanger wordt, omdat ze bang is dat haar kinderen geen kans op ontwikkeling hebben. Op advies van Khadija slikt ze kruiden om een zwangerschap te voorkomen.
Op haar beurt probeert Adunni Khadija bij te staan als haar baby geboren gaat worden. Ze kan echter niet voorkomen dat Khadija en haar baby sterven. Adunni is bang dat ze hiervan de schuld zal krijgen en vlucht. Ze gaat terug naar haar vader, maar heeft al gauw in de gaten dat die haar niet zal helpen. De broer van een vriendin van haar moeder brengt haar uiteindelijk naar de stad Lagos. Ze wordt er dienstmeisje bij Big Madam, een rijke vrouw die een stoffenzaak heeft. Adunni moet erg wennen. Alles is vreemd, de meubels, een kraan waar water uit komt, etc.
Adunni heeft een zwaar leven bij Big Madam. Van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat moet ze werken. Bovendien slaat Big Madam haar regelmatig, terwijl Big Daddy, de heer des huizes, haar soms lastig valt met oneerbare voorstellen. Haar enige pleziertje is de huisbibliotheek, waar Adunni soms stiekem leest in een woordenboek en in een encyclopedie over Nigeria. Verder krijgt ze enige steun van chef-kok Kofi. Die wijst haar ook op de mogelijkheid om zich in te schrijven voor een studiebeurs voor vrouwelijk huispersoneel. Maar dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Om in aanmerking te komen moet Adunni een opstel met haar motivatie schrijven en een referentie overleggen van een Nigeriaans burger die garant voor haar wil staan.
Hulp krijgt ze dan van Tia, een buurvrouw van Big Madam, die er een keer getuige van is als Adunni door haar werkgeefster wordt afgeranseld. Tia trekt zich het lot van Adunni aan en bereidt Adunni voor op haar beursaanvraag. Er ontstaat een hechte band tussen hen. Hun vriendschap wordt bekroond met het bericht dat Adunni een beurs krijgt. Aldus eindigt het boek met een belofte voor een goede toekomst voor Adunni.
Alles bij elkaar is Het meisje met de luidende stem een meeslepend boek over een moedig meisje, dat zich door vele moeilijkheden heen slaat. Een boek dat een breed publiek verdient.
Boek bestellen!
