Prachtig Oosters epos
Victoriestad – Salman Rushdie – Vertaling: Karina van Santen en Martine Vosmaer -Pluim – 345 blz.
We komen hoofdpersonage, Pampa Kampana, voor het eerst tegen als ze negen jaar oud is. Ze is dan samen met haar moeder. Er is net een veldslag geweest in het minuscule vorstendom Kampili en vele vrouwen zijn weduwe geworden. Dan gebeurt er iets dat het leven van het jonge meisje volstrekt overhoop zou gooien. De weduwen van de mannen die zijn gesneuveld in de veldslag lopen vrijwillig naar een brandstapel en laten zich verbranden.
“Ernstig, zonder enige klacht, zeiden ze elkaar vaarwel en liepen zonder een spier te vertrekken naar voren. Er werd niet geschreeuwd toen hun vlees vlam vatte en de stank van de dood de lucht vulde.’
Pampa Kampana’s moeder, die haar man al eerder was verloren, loopt zonder aankondiging of verklaring of afscheid met de weduwen mee het vuur in. Het meisje ziet het allemaal gebeuren. De gebeurtenis zorgt voor een trauma. Pampa Kampana zou daarna nooit meer vlees eten. Veel erger is dat ze helemaal alleen op de wereld achterblijft. Maar in die toestand van wanhoop, wordt ze bezeten door de godin Parvati, die haar goddelijke kracht schenkt.
Ze wordt geleid naar een grot waar een monnik, Vidyasagar, woont. Ze verblijft daar zeven jaar zonder te spreken en groeit uit tot een prachtige jonge vrouw. De monnik misbruikt haar, maar ze laat het gelaten over zich heen komen. Er komen uiteindelijk twee broers, Bukka en Hukka, eenvoudige koeherders, die een zak met zaden bij zich hebben. De zaden worden uitgestrooid en groeien uit tot mensen die de stad Bisnaga gaan bevolken.
De twee koeherders hebben nog drie broers, Pukka, Chukka en Dev, die ook een rol in het verhaal zullen spelen. Bukka wordt de eerste koning van Bisnaga en Pampa Kampana zijn vrouw. Er is voorspeld dat Pampa Kampana tweehonderdzevenenveertig jaar oud zal worden. Verouderen doet ze bijna niet. Ze krijgt kinderen die er op een gegeven moment ouder uitzien dan zij. Pampa Kampana is degene die het verhaal van Bisnaga in een verhalend gedicht heeft opgeschreven en in een verzegelde pot heeft begraven.
Het is voor Salman Rushdie een gigantische klus geweest om de geschiedenis van het koninkrijk op te schrijven. Het bestaat uit vier delen; Geboorte, Ballingschap, Glorie en Ondergang. In het tweede deel bevindt Pampa Kampana zich in het vrouwenwoud waar de woudgodin Aranyani de scepter zwaait. Er zijn twee mannen in haar gezelschap en mannen die Aranyani niet aanstaan, veranderen bij de grens van het woud in vrouwen. Gelukkig kunnen de mannen, Haleya Kote en de Chinese vechtmeester Li Ye-He door de beugel en blijven ze mannen. Behalve Pampa Kampana zijn haar drie beeldschone dochters, Zerelda, Yotshna en Yuktasri naar het woud gevlucht. In deel drie keert Pampa Kampana incognito terug naar Bisnaga waar de monnik Vidyasagar nu de teugels in handen heeft. Ondanks dat hij al jaren niet meer praat, bepaalt hij wat de regels zijn in de stad. Het zijn bekrompen regels en vrouwen hebben er veel minder te vertellen dan in deel een. Pampa Kampana zorgt voor een revival en dit wordt de gelukkigste periode in Bisnaga, maar zoals alle grote rijken die ooit hebben bestaan, is er ook altijd een neergang en uiteindelijk de ondergang. Pampa Kampana’s leven zit erop en op de laatste dag begraaft ze, waarschijnlijk samen met een helper, de met was afgesloten pot met daarin de geschiedenis van Bisnaga.
Salma Rushdie heeft een mythisch epos geschapen met honderden personages; gewone stervelingen, koningen, halfgoden en godinnen. Het boek getuigt van een geweldige verbeeldingskracht. Het is geschreven in een sublieme stijl en het is ondanks de complexe gebeurtenissen en de vele exotische namen goed te volgen. Toch vind ik de gebeurtenissen hier en daar iets te veel uitgesponnen. Soms zijn er opsommingen die te lang duren, zoals bij de aanstelling van de tien gopi’s een soort ondervrouwen van koning Krishna Raya, die regeert in deel drie. Ze worden door Pampa Kampana aangesteld en zij vertelt aan hen welke specifieke taken ze op zich moeten nemen. Een paar bladzijden lang lezen we wat ze allemaal moeten doen om de koning gelukkig te maken en bezig te houden. Gelukkig zijn dat schaarse momenten, want verder is Victoriestad een aaneenschakeling van boeiende gebeurtenissen, vol liefde, haat, veldslagen, oorlogen, politiek gekonkel en godsdienstige intriges.
Boek bestellen!
