Voor altijd een heldin
Het Stravinsky-spel – Arthur Japin – De arbeiderspers – 287 blz.
Susan Sontag (geboren in 1933 als Susan Rosenblatt) was een Amerikaanse schrijfster en denker. Cody Garner (een verzonnen personage) ontmoet haar in 1946. Cody is zwaar onder de indruk van Susan omdat ze altijd nieuwsgierig is en zoveel mogelijk wil leren. Ze leest elk boek dat ze te pakken kan krijgen. Hoewel ze geen gemakkelijk mens is, duurt het niet lang of ze worden goede vrienden. Samen bedenken ze een spel dat ze Het Stravinsky-spel noemen, vernoemd naar een beroemde componist, Igor Stravinsky (die ze bij een van zijn concerten ontmoeten). De regel van het spel is: hoever zou je gaan om iets voor iemand anders te doen? Dit blijft een belangrijke vraag voor hen, hun hele leven lang. Maar Stravinsky is niet de enige beroemde persoon die ze ontmoeten. Met de onverschrokkenheid van de jeugd bellen ze aan bij Thomas Mann, een van de bekendste Duitse schrijvers van de twintigste eeuw, die vindt dat grappig en nodigt ze uit op de koffie.
Susan is in 1993 naar Sarajevo afgereisd op verzoek van haar zoon David om er een toneelstuk te regisseren: Wachten op Godot. Midden in een oorlog spelen inwoners van Sarajevo onder haar leiding en onder erbarmelijke omstandigheden een toneelstuk.
… ‘Het menselijk vermogen om zich naar iedere situatie te voegen is even verontrustend als ontzagwekkend…’
Cody wil Susan helpen en vertrekt ook naar Sarajevo. Op zich een lovenswaardig besluit, maar hij probeert tegelijkertijd te ontsnappen aan de situatie thuis waar zijn partner ligt dood te gaan aan de ziekte aids. Je kunt het je misschien niet meer voorstellen omdat het nu gelukkig veel meer geaccepteerd wordt (hoewel nog steeds niet 100%), maar de persoonlijke strijd van Cody in die tijd laat heel goed zien hoeveel mensen uit de gay community ooit werden buitengesloten vanwege hun ziekte.
Arthur Japin weet de lezer mee te voeren naar donkere en koude plaatsen in Sarajevo waar onvoorstelbaar dappere mensen dagelijks te maken hebben met honger en bombardementen, vooral ’s nachts. Overdag loopt men met angst en beven over straat want overal zijn snipers. En toch kan de stilte oorverdovend zijn.
… ‘Dat is wat je hoort. Er zijn geen vogels meer in Sarajevo…’
Susan Sontag weet haar acteurs zodanig te motiveren dat uiteindelijk het stuk, ingekort, dat wel, wordt opgevoerd. Je kunt je het je bijna niet voorstellen, een show midden in een verschrikkelijke oorlog. Hier gaat het om in Het Stravinsky-spel. Vriendschap, vertrouwen en alles voor elkaar overhebben, alles voor elkaar willen doen. Het deel over de stervende Eli maakt diepe indruk en is hartverscheurend.
Susan Sontag heeft twee keer kanker gehad en overwonnen, de derde keer werd haar echter fataal, ze overleed in 2004. Behalve in Sarajevo, was zij overal waar ze kwam een moeilijke vrouw (waardoor je als lezer haar niet altijd even aardig vindt) en ze had een ingewikkelde relatie met haar zoon en met haar vriendinnen.
… I loved her, but I never liked her…
In Sarajevo is zij echter voor altijd een heldin.
Boek bestellen!
