In de voetsporen van de Bourgondiërs

Stoute schoenen – Bart Van Loo – De Bezige Bij – 848 blz.

Met zijn werk De Bourgondiërs behaalde de Vlaamse auteur Bart Van Loo een internationaal succes dat doet duizelen. Liefst 400.000 exemplaren passeerden de toonbank met ondertussen al vertalingen in negen andere talen. Voor zijn nieuwste boek kocht hij nagelnieuwe sneakers. Op de ene schoen liet hij Philippe graveren, op de andere le Hardi. Met deze sportsloefen trok hij vier jaar lang rond in het huidige België, Nederland, Frankrijk en Zwitserland, op zoek naar sporen van de Bourgondische hertogen in de gewesten die ooit door hen werden verenigd.

Tijdreis

In dit boek hanteert Van Loo een geografische insteek. Eerst verkent hij de Lage Landen, de landen van herwaarts over. Hij start zijn tocht in Gent in de Sint-Baafsabdij. Op deze plaats begon het verhaal van de Bourgondiërs met het huwelijk van Filips de Stoute met Margaretha van Male, de dochter van de Vlaamse graaf Lodewijk van Male. Hij beschrijft al wandelend de binnenstad om uiteindelijk te belanden bij de restanten van het Prinsenhof, een complex dat door de Vlaamse graaf Lodewijk van Male en de Bourgondische hertogen werd uitgebouwd alhoewel ze er maar zelden verbleven. Van Loo zet zijn tocht verder langs bekende en te verwachten steden zoals Brugge, Breda of Utrecht. Maar ook minder gekende plaatsen zoals Dadizele of Westrozebeke komen aan bod. Hij komt op plekken die anders moeilijk of niet toegankelijk zijn. De auteur beschrijft zijn persoonlijke ervaringen en gaat op pad met lokale historici en specialisten. Hij zoekt kastelen op, ruïnes, kunstwerken en slagvelden. Het is een tocht die verwondering oproept maar verbeelding vraagt. Heel wat gebouwen zijn verdwenen, vermengd met latere bouwstijlen of al dan niet kundig gerestaureerd en verbouwd. Soms kruipt Van Loo in de huid van een toenmalige bewoner. Zo beschrijft hij hoe Jan Van Eyck het middeleeuwse Brugge moet ervaren hebben.

Rouwstoet

Van Loo hanteert een originele insteek om de tocht te maken naar de landen van derwaarts over, het kerngebied van de hertogen in Bourgondië. Hij volgt namelijk de rouwstoet van Filips de Stoute. De tweeënzestigjarige hertog was op 27 april 1404 in Halle gestorven. De stoet en Bart Van Loo doorkruisen Henegouwen, het zuiden van Vlaanderen, Noord-Frankrijk om ten slotte door het Kamerijkse en door de Champagne het eindstation te bereiken: het kartuizerklooster van Champmol vlakbij Dijon. Tijdens deze tocht maakt de zoon van de hertog, Jan zonder Vrees, een omweg langs Parijs. Vanuit Dijon vertrekt Van Loo ten slotte naar Nancy, het eindpunt van zijn reis en meteen ook het einde van de Bourgondische dynastie.

Stouteschoenen.eu

Stoute schoenen is complementair aan De Bourgondiërs maar kan er los van gelezen worden. Van Loo staat meer stil bij een aantal randfiguren uit de hertogelijke entourage zoals Pieter Bladelin, Lodewijk van Gruuthuse en Nicolas Rolin. Het boek bevat een overvloed aan details en een kleine onnauwkeurigheid zal hier en daar wel opduiken. Zo hangt de kaart van de Zwinstreek van Jan de Hervy uit 1501 al enkele jaren niet meer in het Brugse Groeningemuseum maar in het Gruuthusemuseum. Soms wil je de auteur dingen influisteren: in Sluis vind je nog altijd de verhevenheid in het landschap waar ooit het Groot Kasteel van de Bourgondiërs heeft gestaan. In Brugge moet je zeker de Sint-Jacobskerk bezoeken waar zich de kapel en het grafmonument bevinden van Ferry de Gros die schatbewaarder was van de Orde van het Gulden Vlies. Geen nood: op stouteschoenen.eu kan je binnenkort aanvullingen doorgeven van plaatsen of personen die de auteur in het boek over het hoofd zag. Daarmee houdt het nog niet op: ook een podcast en een theatertournee komen eraan.

Fraaie publicatie

Het boek met leeslint werd door de uitgeverij mooi vormgegeven. De tekst is gedrukt op kwaliteitsvol papier. De vele prachtige kleurenfoto’s van Geert Van de Velde vormen een grote meerwaarde. Iedere halte in het verhaal is voorzien van een kaartje waarop de belangrijkste plaatsen met een ster zijn aangeduid. Door het groot aantal bladzijden stippel je beter op voorhand je reis uit dan het boek ter plaatse als reisgids te consulteren. Verder bevat de uitgave tal van extra’s zoals een stamboom van de Bourgondische hertogen, een lijst van de belangrijkste Vlaamse en Hollandse graven en gravinnen, een register en kaarten van de Bourgondische vorstendommen (1363-1477) en de Lage Landen (rond 1550).

Van Loo draagt zijn boek op aan de archivarissen, conservatoren, gidsen, vrijwilligers, historici, leerkrachten en onderzoekers die het verleden doorgeven en hem hebben geholpen om dit lijvig werk tot stand te brengen. Omgekeerd mogen ook zij de auteur dankbaar zijn dat hij op een begeesterende manier de Bourgondische tijd terug in de actualiteit brengt.

Kris Muylle