Atlas van de wereldgeschiedenis – Christian Grataloup
Bladeren door de wereldgeschiedenis
De nieuwe editie van Atlas van de wereldgeschiedenis van Christian Grataloup, uitgegeven door Nieuw Amsterdam, is een herwerkte en geactualiseerde versie van de in 2020 uitgebrachte atlas. De opzet blijft onveranderd: de geschiedenis van de mensheid wordt verteld via ruim vijfhonderd kaarten die samen een breed en toegankelijk overzicht bieden van de ontwikkeling van beschavingen, ideeën en gebeurtenissen wereldwijd.
In de nieuwe editie zijn het woord vooraf van Maarten van Rossem en de inleiding van Christian Grataloup ongewijzigd overgenomen. De atlas blijft ingedeeld in 13 delen, elk nu voorzien van een korte inleidende tekst. De vernieuwingen situeren zich op drie niveaus.
Allereerst is het aantal kaarten en grafieken uitgebreid: van 515 naar meer dan 550. In het eerste deel bijvoorbeeld zijn een paar grafieken toegevoegd over de groei van de bevolking van 10.000 v.C. tot nu.
Ten tweede zijn inhoudelijke updates uitgevoerd op basis van recent onderzoek. Zo blijkt dat Amerika al veel eerder werd bevolkt dan voorheen aangenomen (alhoewel deze discussie nog niet is uitgeklaard). Ook zijn de kaarten geactualiseerd tot circa 2022, met toevoegingen over de coronapandemie en de eerste 300 dagen van de oorlog in Oekraïne.
Tot slot is de lay-out grondig vernieuwd, met meer aandacht voor kleur en leesbaarheid. Op de achterflap van het boek claimt de uitgever zelfs meer dan 300 nieuwe kaarten.
Wereldwijde benadering
De kracht van deze atlas blijft de wereldwijde blik. Niet alleen Europa, maar ook de andere werelddelen komen uitgebreid aan bod. De evolutie van het christelijk koninkrijk Ethiopië, het rijk van de Azteken en de Inca’s, de verspreiding van de pest uit Oost-Tibet in de 13de tot 15de eeuw, de reizen van de Chinese ontdekkingsreiziger Zheng He in de 15de eeuw, de verspreiding van het boeddhisme en het confucianisme: je vindt het allemaal terug. Deze brede focus zorgt voor een evenwichtiger beeld van het verleden, waarin ook gebieden buiten het westerse perspectief hun plek krijgen. De variatie in kaarten is groot: er zijn wereldkaarten die migratie en handel tonen, maar ook detailkaarten van steden als Florence of Angkor. Sommige kaarten bieden een andere kijk door de gebruikelijke noord-zuidoriëntatie te doorbreken.
De korte toelichtingen bij elke kaart zijn compact maar zeer informatief en nuttig. Ze verduidelijken de kaartgegevens en leggen verbanden met andere kaarten. Dat maakt het boek niet alleen geschikt om door te bladeren, maar ook om gericht te raadplegen. Achterin vinden we zoals in de vorige editie een bibliografie, een namenregister en een geografisch register. De atlas bevat een overvloed aan gegevens. Het is dan ook niet verwonderlijk dat hier en daar een kleine onvolledigheid of onnauwkeurigheid in de kaart zelf, de legende of het register sluipt.
Combinatie overzicht en detail
Christian Grataloup, emeritus-hoogleraar geografie aan de Université Diderot in Parijs, weet zijn wetenschappelijke achtergrond te combineren met toegankelijke leesbaarheid. De vernieuwde editie bouwt voort op de sterke punten van zijn voorganger, zonder veel verrassende nieuwe invalshoeken toe te voegen. Toch blijft het een visueel aantrekkelijke en degelijke gids die overzicht en detail effectief combineert. Voor wie de geschiedenis van de wereld graag letterlijk in kaart ziet, is dit een waardevol naslagwerk en boek om in te bladeren.
Kris Muylle
Boek bestellen!
