Bakker op z’n best
De kapperszoon – Gerbrand Bakker – Cossee – 303 blz.
Jan, Cornelis en Simon zijn kappers. Jan is de oudste, hij woont in een verzorgingshuis en is negentig jaar. De kapperszaak zou ooit worden overgenomen door de zoon, Cornelis, maar die is in 1977 met de noorderzon vertrokken naar het Canarische eiland Tenerife. Hij zat in het KLM-vliegtuig dat daar op 27 maart 1977 botste op een Boeing 747 van Pan Am. Bij die ramp kwamen 583 mensen om het leven. Simon, de zoon van Cornelis, zat toen in de buik van zijn moeder Anja. Omdat Cornelis nooit terugkeerde van die reis, heeft Simon de kapperszaak van Jan geërfd. Al in de jaren zeventig herdoopte Jan zijn zaak van Barbier Jan in Chez Jean en hangt er een bordje aan de deur met Ouvert en Fermé. De zaak ademt nog steeds de sfeer van die jaren.
Simon is het hoofdpersonage van de roman. Hij is in een gespreid bedje beland met de kapperszaak en heeft geen zin om zich bovenmatig in te spannen. Zijn grootvader deed nog mannen en vrouwen, maar Simon doet alleen mannen en het liefst zo min mogelijk. Hij knipt en scheert niet alleen mannen, hij valt ook op ze. Hij is dol op zwemmen en een paar dagen in de week, voordat hij de zaak opent, trekt hij zijn baantjes in het zwembad. Op zijn kamer hangen posters van zwemkampioenen.
“Aleksander Popov, Matt Biondi, Mark Spitz. Hij heeft ze meegenomen uit zijn geboortehuis. Spitz is van ver voor zijn tijd, maar hij vond hem een mooie kerel en later pas viel hem op dat hij eruitzag als een pornoster uit de jaren zeventig.”
Op een dag doet zijn moeder een beroep op hem. Ze begeleidt samen met haar vriendin Henny een groep tieners met een verstandelijke beperking. Als Henny naar Tenerife vertrekt met haar vriend Ko, een bouwvakker met een platte buik en een gouden ketting, zit Simons moeder alleen op de groep. Dat redt ze niet alleen met de tieners en ze vraagt aan Simon of hij haar een uurtje in de week komt assisteren. Aanvankelijk is hij onwennig, maar geleidelijk aan begint hij te leren hoe hij met de jongeren moet omgaan. Bakker beschrijft de uurtjes in het zwembad met humor en precisie. Simon raakt verkikkerd op Igor, een jongen van achttien die alleen maar klanken uitstoot, maar het figuur heeft van de zwemmer Popov.
Een van de vaste klanten bij Chez Jean is een schrijver die boeken heeft geschreven als Beneden is het kil, De landweg, April en Amandelbomen bloeien rood. Het zijn persiflages op de titels van Gerbrand Bakker. Je kunt het flauw vinden of grappig, maar het zegt wel iets over de schrijver, die een afsplitsing is van Bakker zelf. Simon is bang dat hij herkenbaar in het boek komt dat de schrijver over hem maakt, maar de schrijver stelt hem gerust dat dit zeker niet het geval zal zijn. En passant geeft de schrijver wat tips en inkijkjes in zijn manier van schrijven. Hoe pakt hij bijvoorbeeld een seksscène aan? De schrijver schrijft die nooit expliciet op. Als personages op het punt komen om het bed te delen, dan eindigt hij gewoon met een witregel. De lezer mag de scène dan met zijn eigen fantasie invullen.
De schrijver en Simon ontmoeten elkaar ook vaak in een café, een soort homobar gerund door Oscar, die nog een spannend verhaal vertelt over zijn reis naar Iran. Als hij vraagt of de schrijver en Simon samen het bed hebben gedeeld, bekent de schrijver dat hij dat wel wilde, maar niet dorst te vragen, bang als hij was om afgewezen te worden. Intussen pluist Simon op internet uit wat er op die fatale dag in 1977 op Tenerife gebeurde. Met opa Jan bezoekt hij het monument dat is opgericht in Nederland ter nagedachtenis aan de ramp en ontdekt dat de naam van zijn vader ontbreekt. Hij ontdekt meer fouten en ontbrekende slachtoffers en constateert dat de ramp met de MH17 grondiger en intenser herdacht en geregistreerd is. Hij ondervraagt zijn moeder over de ramp en de verdwijning van zijn vader, maar zij lijkt daar nogal onverschillig tegenover te staan.
In het tweede deel van de roman laat Bakker zien waarom Simons vader Cornelis in maart 1977 onaangekondigd een vliegvakantie heeft geboekt. Het zou een spoiler zijn om te vertellen hoe dat zit. Bakker heeft een roman geschreven met vele aspecten, waarvan rouwverwerking en coming-out er twee zijn. Er hangt ook vaak een erotische lading over de scènes. Opwindend en ook bizar is de poging van Simon om Igor te verleiden. Met Simon heeft Bakker van een indolente (zo noemt zijn moeder hem) kapperszoon een personage gemaakt dat helemaal tot leven komt. De kapperszoon is in vele opzichten een knappe, boeiende en interessante roman. Bakker op z’n best! Boek bestellen!
