Een heftig en ontroerend verhaal
Sterker dan elk afscheid – Enrico Galiano – Vertaling: Ada Duiker en Henrieke Herber – Luitingh-Sijthoff – 382 blz.
Enrico Galiano, docent op een middelbare school in Noord-Italië, maakte in 2017 furore met zijn debuutroman voor jongeren Eppure cadiamo felici, dat in Italië bekroond werd met twee grote prijzen. De Nederlandse vertaling verscheen in 2019 onder de titel De bijzondere woorden van Gioia. Ook in ons land bleef het boek niet onopgemerkt. De recensies waren lovend. Zo schreef Bas Maliepaard (Trouw, 7 september 2019): ‘Intelligente, filosofisch getinte YA over eerste liefde’ en Jaap Friso: ‘In meerdere stijlvormen en met fraaie dialogen schreef Galiano de ultieme adolescentenroman.’ Ook behoorde De bijzondere woorden van Gioia in 2020 tot de vijf titels die kanshebber waren bij de verkiezing van het Beste Boek voor Jongeren in de categorie vertaald. Deze geslaagde debuutroman zal dan ook menig lezer reikhalzend hebben doen uitkijken naar het volgende in het Nederlands vertaalde boek van Galiano.
Dat boek is er nu, getiteld Sterker dan elk afscheid. Net als De bijzondere woorden van Gioia gaat het over een liefde tussen twee jongeren, Michele en Nina. Hun verhaal wordt achteraf en afwisselend vanuit Michele en Nina verteld. Michele spreekt zijn kant van het verhaal in op zijn mobiel, terwijl Nina haar relaas doet aan Flo, bij wie ze haar vijfde tatoeage in de vorm van een kruis laat zetten. Door dit wisselende perspectief krijgt de lezer een goed beeld van hoe beide jongeren de verschillende gebeurtenissen hebben beleefd en vooral ook wat ze daarbij hebben gedacht en gevoeld. Door deze aanpak kan de lezer bovendien met beiden meeleven, zonder partij te kiezen.
Michele en Nina zijn jongeren die bepaald niet doorsnee kunnen worden genoemd. Zo is de achttienjarige Michele op zijn dertiende blind geworden ten gevolge van een auto-ongeluk, door hem aangeduid met Big Bang. Dat gebeurde op de dag dat hij als jeugdkeeper een contract had getekend bij de profvoetbalclub Udinese Calcio. Het blind worden deed zijn droom profvoetballer te worden in een keer in rook opgaan. Maar ook anderszins moest hij zijn leven volledig aanpassen, waarbij het lang heeft geduurd voordat hij zijn handicap kon aanvaarden met ‘het is nu eenmaal zo’. Een belangrijk moment stelt hij achteraf vast, het was een soort bevrijding, alsof hij ‘weer kon zien, maar deze keer echt, al was het op een heel andere manier’.
Ook Nina’s leven verloopt niet gladjes. Haar vader, met wie ze een sterke band had en die haar steun en toeverlaat was, is overleden toen ze tien was. Ze omschrijft zichzelf als een orchideekind, iemand die kwetsbaar is en alles intens beleeft, en daardoor ook gemakkelijk kan afglijden naar probleemgedrag. Dat laatste is inderdaad gebeurd, ze kreeg verkeerde vrienden en ging van kwaad tot erger. Met hulp van haar moeder lukte het haar echter om op zeker moment weer op een beter spoor te komen. Ook werd ze meer weerbaar, een paardenbloemkind, zoals ze dat noemt. Dat verandert echter als ze Michele ontmoet.
Die ontmoeting vindt plaats op de dag dat Michele voor het eerst alleen naar school gaat – tot dan had zijn moeder hem steeds gebracht. In de trein ruikt hij Nina’s parfum, dat hem volkomen bedwelmt. Onzeker als hij is, durft hij haar de eerste maand niet aan te spreken. Wel zorgt hij ervoor dat hij dagelijks bij haar in de coupé zit. Pas nadat Nina op een dag bij het remmen van de trein op hem valt, ontstaat er contact tussen hen. Contact dat steeds intenser wordt en uitmondt in verliefdheid. Van onbekommerd geluk is echter geen sprake. Michele heeft al gauw in de gaten dat er iets is met Nina, dat ze iets achterhoudt voor hem. En dan is er ook nog haar moeder, die hen ‘betrapt’ in een restaurant en die vervolgens niet wil dat ze contact met elkaar hebben. Toch blijven ze elkaar ontmoeten en op zeker moment gaan ze met elkaar naar bed. De dag waarop dat gebeurt, laat Michele haar ook de schilderijen zien die hij van lego maakt, waaronder het schilderij dat het laatste moment voor de Big Bang voorstelt. Het werk waaraan hij het meest is gehecht. Wat dan gebeurt, is verpletterend voor hem: Nina laat het werk vallen en rent weg.
De stroom van verbijsterende, bijna niet te rijmen gebeurtenissen die daarop volgt, veroorzaakt opnieuw een tragische wending in beider levens. En daar blijft het niet bij. De pogingen die ze vervolgens beurtelings doen om met het leven en met elkaar in het reine te komen, mislukken keer op keer. Soms door onhandigheid, dan weer door een misverstand of door onwil van de ander, terwijl ook hun ouders hierin een rol lijken spelen. Vooral Nina’s moeder gaat daarin heel ver.
Uiteindelijk is het Flo die ingrijpt, waardoor Michele en Nina toch weer met elkaar in gesprek raken en het heft in handen nemen om vorm te geven aan hun leven samen.
Sterker dan elk afscheid is een heftig en ontroerend verhaal. Zoals Michele en Nina in een soort rollercoaster terecht komen, zo komt de lezer dat soms ook. De gebeurtenissen, zeker nadat Nina het legoschilderij heeft laten vallen en is weggerend, volgen elkaar snel op. Emoties en gedachten buitelen soms over elkaar heen. Toch verlies je je als lezer daar niet in. Dat komt doordat Galiano’s manier van vertellen niet alleen meeslepend is maar ook rustig. Hij heeft zijn woorden zeer zorgvuldig gekozen, die vervolgens uitstekend uit het Italiaans zijn vertaald door Ada Duiker en Henrieke Herber. Dat maakt dat je als lezer een zekere afstand kunt bewaren. Een afstand die het bovendien mogelijk maakt om de rijkdom aan gedachten en filosofische wijsheden die het verhaal bevat, op te nemen.
Alles bij elkaar zal de lezer die genoten heeft van De bijzondere woorden van Gioia niet teleurgesteld worden bij het lezen van Sterker dan elk afscheid. Met deze tweede in het Nederlands vertaalde roman van Enrico Galiano is zijn naam als Young Adult-schrijver definitief in ons land gevestigd.
Boek bestellen!
