Grote liefde voor de opera
Schandalig mooie opera – Francis van Broekhuizen – Luitingh – Sijthoff – 253 blz.
In het theater speelt Van Broekhuizen samen met Gregor Bak een voorstelling met dezelfde titel. De ondertitel luidt: Muzikale en persoonlijke verhalen. Als je nooit een opera in het theater hebt gezien en beluisterd dan bestaat de kans dat je Francis van Broekhuizen niet kent. Ik zag haar voor het eerst in het programma De slimste mens waar ze derde werd in de finale. Ze wijdt een leuke anekdote aan het eindigen ‘als derde’ in haar verhaal over haar deelname aan het Deutekom-concours in Enschede. Ze vindt het helemaal niet erg dat ze dat concours niet won, want een onderzoek heeft uitgewezen dat heel wat winnaars van eerste prijzen bezwijken onder de druk van hun succes. Van Broekhuizen is niet bezweken en gaat onverdroten door.
Leerzaam
Als niet-kenner van de opera en operette, heb ik heel wat opgestoken van de verhalen van Van Broekhuizen. Het boek bevat persoonlijke verhalen, maar ook veel verhalen over de verschillende tijdperken en de componisten die in die perioden hun werken schreven. Ze legt uit dat er een geleidelijke ontwikkeling is van de zestiende tot en met de eenentwintigste eeuw, waarin de musical eigenlijk de nieuwe opera is. Grappig is haar uitleg over het verschil tussen een opera en een operette. Aan het eind van een opera zijn een of meer van de hoofdpersonages overleden, meestal vermoord. Een operette is veel minder zwaar op de hand. De aria’s zijn zeker niet minder gecompliceerd, maar de karakters zijn vrolijker en meestal gaat er niemand dood, maar leeft iedereen vrolijk verder.
Wagner was geniaal, maar een lul
Het verhaal (libretto) waarop een opera is gebaseerd, kan een boek uit dezelfde periode zijn, maar ook vaak wordt er teruggegrepen op de Griekse mythologie en uit andere mythische verhalen, zoals bij Wagner in Der Ring des Nibelungen. Wagner krijgt veel aandacht in het boek. Zijn werken zijn prachtig (als je ervan houdt), maar zijn karakter was ronduit vervelend. Van Broekhuizen zegt er het volgende over:
“Richard Wagner werd geboren op 22 mei 1813 te Leipzig. En dat is toevallig ook het geboortejaar van Giuseppe Verdi. Dit is hun enige overeenkomst, want verder zijn het de meest verschillende persoonlijkheden die je je maar kunt voorstellen. Als je je Verdi voorstelt als een schattige lieve dot, neem dan van mij aan dat Wagner een enorme lul was.”
Puccini
Giacomo Puccini is haar lievelingscomponist. Ze houdt van alle opera’s van de Italiaanse componist, maar Tosca vindt ze de allerbeste. Hoofdpersonage Tosca is in de opera zelf een operazangeres en Van Broekhuizen die de rol meerdere keren zong, kan zich helemaal vereenzelvigen met haar. Ook dit libretto is weer een bizar verhaal waarin Tosca op een gegeven moment dreigt te worden verkracht door het hoofd van de politie, Scarpia, maar alvorens dat gaat gebeuren, zingt ze nog even de aria: ‘Vissi d’arte’.
Bijzonder is de korte biografie die Van Broekhuizen schetst over Puccini. Hij was lui en een grote vrouwenversierder. Als hij in geldnood kwam, componeerde hij een opera om geld binnen te halen. Op zich natuurlijk geniaal dat hij zo snel de knop kon omzetten om vanuit zijn luie leven zich helemaal in te zetten om een opera te schrijven. En het waren geen flutwerkjes die hij componeerde, want alle opera’s zijn van hoge kwaliteit en worden nog regelmatig over de hele wereld opgevoerd.
Soepel geschreven
Wie Francis van Broekhuizen kent van De slimste mens en het programma waarin ze op bedevaart gaat naar Lourdes, weet dat ze een hartelijke en onbaatzuchtige vrouw is. Als lezer kom je al snel in een aangename cadans bij deze potpourri aan operaverhalen. Twee dingen vind ik overbodig in dit boek. Dat zijn de tekeningen en het libretto van het door haar geschreven opera ‘Het lied van Giacomo’. Een opera moet je horen en niet lezen. Verder vind ik het boek soepel geschreven en misschien dat het lezers aanzet “eens een mooie opera te bezoeken”, zoals Van Broekhuizen in haar slotwoord zegt. Of natuurlijk om de voorstelling Schandalig mooie opera te bezoeken, want ik denk dat het nog leuker is om haar in het echt te horen, dan de verhalen te lezen.
Boek bestellen!
