Herinneringen van een gevluchte jood
Daar staat mijn huis – Hans Keilson – Van Gennep – 103 blz.
Hans Keilson(1909 – 2011) vluchtte als twintiger uit Duitsland om aan de nazi’s te ontsnappen en hij is in ons land gebleven. In Daar staat mijn huis vertelt hij over zijn jeugd in het dorp Bad Freienwalde waar zijn vader een textielzaak had en waar hij zijn lagere- en middelbare schooltijd doorbracht. Er waren weinig joden in Freienwalde en in hoofdstuk vijf laat Keilson zien dat het antisemitisme al in de zeventiende eeuw aanwezig was. Destijds probeerden de inwoners joden al uit hun dorp te weren. Tijdens zijn jeugd kwam hij al snel in aanraking met anti-joodse gevoelens van de stadsbewoners en ook van medeleerlingen.
Keilson is al dik in de negentig als hij zijn jeugdherinneringen opschrijft. Niet alleen de herinneringen die diepe indruk hebben gemaakt zijn nog overgebleven, maar ook zo op het oog minder belangrijke, wat een mooi genuanceerd beeld oplevert.
Zijn vader vocht in de Eerste Wereldoorlog voor de Duitsers en was jaren van huis. Moeder runde in zijn afwezigheid de textielzaak. Kleine Hans miste zijn vader enorm en toen hij op een dag een man op straat zag lopen van wie hij dacht dat het zijn vader was, klampte hij zich aan zijn benen vast.
Keilson kreeg in de oorlog in Nederland hulp van verzetsmensen en wist die jaren goed door te komen. Zijn ouders helaas niet. Zij kwamen om in een vernietigingskamp. Zijn oudere zuster Hilde woonde toen al in Palestina en zij zorgde er nog voor dat vader als gedecoreerd frontstrijder van de Eerste Wereldoorlog op een uitwisselingslijst kwam, maar Keilsons ouders wilden bij hun zoon en schoondochter in Nederland blijven.
“Toen ik na de oorlog met mijn zuster deze gebeurtenissen besprak, verklaarde ze dat ze mijn ouders gered zou hebben als ze in Nederland was geweest. Deze zin heb ik haar nooit vergeven.”
Hans Keilson schreef ook de memorabele boeken Komedie in mineur en In de ban van de tegenstander.
“Keilson schrijft feitelijk en precies, wat de impact van zijn woorden alleen maar vergroot.” – NRC Handelsblad.
