Jeugdboekenschrijfster Tonke Dragt overleden

Jeugdboekenschrijfster Tonke Dragt is op vrijdag 12 juli 2024 op 93-jarige leeftijd overleden. Dragt is vooral bekend van haar boek De brief voor de koning uit 1962, dat in 2004 met de Griffel der Griffels werd uitgeroepen tot het mooiste kinderboek aller tijden.

De brief voor de koning is het meest vertaalde Nederlandstalige kinderboek. Het is vertaald naar 34 verschillende talen, van Deens tot Turks. De Engelse versie, The Letter for the King, verscheen in 2013.

Die vertaling was ook de inspiratie voor de eerste Netflixserie die gebaseerd is op een Nederlands kinderboek. De serie verscheen in 2020 op de streamingdienst. Dragt was nauw betrokken bij de totstandkoming van de serie. Het boek werd al eerder verfilmd, in 2008 door Pieter Verhoeff.

Tekenlerares

Dragt werd op 12 november 1930 geboren in Batavia (nu Jakarta, Indonesië). In 1942, toen Japan het toenmalig Nederlands-Indië bezette, werd de familie Dragt opgesloten in een jappenkamp. Daar ging Dragt samen met een vriendinnetje boeken maken. Omdat er een tekort aan van alles was, schreven ze op stukjes papier, wc-papier of in het zand.

Na de oorlog verhuisde ze met haar familie naar Nederland. Na een opleiding aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag werd ze tekenlerares op een middelbare school in Rijswijk. Aan haar leerlingen vertelde ze verschillende verhalen, om ze geconcentreerd te houden.

Al snel werden haar verhalen ook gepubliceerd in het kindertijdschrift Kris Kras. In 1961 verscheen haar eerste boek, Verhalen van de tweelingbroers. In de daaropvolgende jaren publiceerde ze onder meer De brief voor de koning, De Zevensprong en Torenhoog en Mijlen breed.

Prijzen

Dragt kreeg in de jaren die volgden vele prijzen voor haar werk. Voor haar hele oeuvre ontving ze in 1976 de Staatsprijs voor kinder- en jeugdliteratuur en in 2005 de Victorine Heftingprijs. In 2001 werd ze benoemd tot Ridder in de Orde van Nederlandse Leeuw. Dat is de oudste en hoogste civiele ridderorde in Nederland.

Ook in de laatste jaren van haar leven bleef Dragt schrijven. Haar laatste boek, Wie achter deze deur verdwaalt, verscheen in 2021. Ze had het samen met collega-auteur Rindert Kromhout gemaakt.

Kromhout kende Dragt sinds 1978. Hij mocht bij haar langskomen toen hij wat verhalen had opgestuurd. Dat was de start van een lange vriendschap. Hij is verdrietig om het verlies van “zijn lieve vriendin, zeï hij in het programma De Taalstaat op NPO Radio 1. “Ik moet er nog even van bijkomen. Aan de ene kant ben ik heel erg verdrietig, aan de andere kant denk ik: ze was op, ze is vredig ingeslapen, het was goed zo.”

Haar boeken waren tijdloos, zegt Kromhout. “Onder andere omdat Tonke zich nooit iets van modes heeft aangetrokken. Modieuze boeken komen en gaan, tijdloze boeken blijven bestaan. Tonke is altijd haar eigen weg gegaan.”

Nog één laatste boek

Het boek dat hij met Dragt schreef in 2021 zal niet het laatste werk van Dragt zijn. Zestig jaar geleden schreef Dragt het kinderboekenweekgeschenk, De Blauwe Boekanier. “Daar had ze ook een vervolg op geschreven: De schat van de Blauwe Boekanier. Dat is nooit verschenen”, zegt Kromhout. “In overleg met Tonke heb ik het verhaal opgepoetst en een nawoord geschreven. Het heeft onlangs nog allemaal haar goedkeuring gekregen.”

Het boek verschijnt dit najaar, rond de Kinderboekenweek. “Dat heeft ze helaas niet meer mogen meemaken, maar het werk eraan wel. Dus het is goed zo.”

Dragt overleed gisteren in haar woonplaats Den Haag. Uitgeverij Leopold zegt intens bedroefd en diep getroffen te zijn door haar overlijden. “Met haar dood verliest de Nederlandse jeugdliteratuur een van haar meest fantasierijke stemmen.”

Bron: NOS en Foto: ANP