Kinderboek voor in de studentenkamer

Deesje – Joke van Leeuwen – Querido – 144 blz.

Kinderboeken heten niet voor niets zo, ze zijn namelijk bedoeld voor kinderen. Als volwassene ontgroei je ze vaak en staan of liggen ze ergens te verstoffen. Mijn kinderboeken staan ook voor een groot deel in de kast bij mijn ouders. Alleen de boeken van Joke van Leeuwen (1952) prijken ook trots in mijn studentenkamer. Het kan liggen aan het taalgebruik, sprankelend en vernieuwend, of aan de illustraties, even ingenieus als simpel, maar de boeken hebben iets speciaals.

Neem bijvoorbeeld Deesje, een kinderboek voor lezers van 9-12 jaar. Het verhaal begint al speciaal: ‘Dit verhaal gaat over Deesje (tekening van Deesje beslaat de rest van de bladzijde). Het had ook over iemand anders kunnen gaan. Er zijn er zoveel die in een verhaal willen (tekening van potentiële hoofdpersonen). Maar dit verhaal gaat over Deesje.’ In mijn quote staat al twee keer een verwijzing naar een tekening, de illustraties zijn met het verhaal verweven en erg belangrijk voor de beeldvorming.

Deesje is een jaar of 12 oud en woont bij haar vader samen met haar twee oudere broers. Op een dag besluit haar vader dat ze er wat meer uit moet en met meer kinderen van haar leeftijd moet gaan spelen. Hij stuurt haar daarom naar haar ‘halftante’ die in de grote stad woont. Zij heeft een dochter van Deesjes leeftijd en bovendien hebben ze elkaar al een hele tijd niet meer gezien. Op reis naar de stad en in de stad zelf gebeuren de meest fantastische dingen en het boek leest als een trein.

Niet alleen de illustraties dragen bij aan het leesplezier, ook de schrijfstijl en het taalgebruik zijn erg verrassend. Tussen de stukjes door staan versjes verspreid en van Leeuwen gebruikt woorden ook op een unieke en verfrissende manier. Dit is al duidelijk in de namen van een aantal karakters, Deesjes broers heten Sam Jan en Jan Sam, in de trein richting de stad komt ze Gesina Florina afgekort als Geesje tegen en in de stad zelf wonen mevrouw Mans, Hekkensluiter, meneer Paprika en Tina Teen.

Daarnaast is het taalgebruik vrij simpel, maar wel heel beeldend en effectief zoals dit citaat: ‘”Jij heet Frutseltje,” fluisterde Deesje. “Ik heet Deesje. Ben jij verdwaald? Ik wel.” De poes was zacht en warm. Deesje voelde zich met z’n tweeën.’ Het beeld van een eenzaam meisje met een warme zachte poes is een fijn beeld; alleen maar toch met zijn tweeën. Niet alleen is het gemakkelijk te begrijpen voor kinderen, de woordspeling maakt het ook leuk voor oudere lezers.

Deesje is een boek dat je eigenlijk zelf moet ervaren. Ik raad iedereen dan ook aan het te lezen en zich mee te laten slepen door Deesje en haar avonturen in de wondere wereld waarin wij leven.

Li-Anne Krol