Misschien morgen?
Als de abrikozen morgen bloeien – Jessica Soffer – Uitgeverij Orlando – 357 blz.
Jessica Soffer woont in New York en schreef eerder korte verhalen voor Granta en Vogue. Ze geeft les in fictieschrijven aan Connecticut College. Haar vader is in 1948 vanuit Irak naar de VS geëmigreerd. Deze roman, waarin ze haar Iraakse achtergrond verwerkte, is haar debuut.
Het verhaal gaat over Lorca, een meisje van veertien met gescheiden ouders. Ze woont samen met haar moeder bij een tante. Met haar vader heeft ze nog slechts sporadisch contact. Ze wil dolgraag de liefde en erkenning van haar moeder, die echter niet in staat is Lorca te geven waar ze zo overduidelijk naar hunkert. Haar moeder is geadopteerd en lijkt last te hebben van een hechtingsstoornis.
Soffer weet de afstandelijke houding van de moeder en Lorca’s verlangen mooi en tevens scherp, haast rauw neer te zetten. Hierdoor leef je erg met de hoofdpersoon mee en haar interne kwellingen. Ze hoopt telkens maar weer dat ze iets kan doen om de liefde van haar moeder te krijgen. Morgen, misschien krijgt ze die morgen, als de abrikozen bloeien. Dit gezegde, in het arabisch ‘Bokra fil mish mish’ betekent: ‘Misschien morgen’. Het grappige is dat men in Egypte het spreekwoord “Fil mish mish” ook kent. Daar betekent het echter dat je erop kunt wachten tot je een ons weegt.
Het boek begint met een flinke vaart. Jessica weet je met haar luchtige schrijfstijl zo het verhaal in te slingeren. Ze maakt daarbij veelvuldig gebruik van beeldspraak waarin voeding is verwerkt, wat het verhaal een erg humoristisch tintje geeft. Wanneer ze van perspectief overstapt van de jonge Lorca naar de oudere Victoria, mindert het verhaal aanzienlijk in vaart en wordt het een stuk trager. De eveneens uit Irak afkomstige Victoria heeft, toen ze jong was, haar kind afgestaan voor adoptie. Nu zij ouder is vraagt ze zich steeds vaker af hoe het met haar kind zou gaan en spelen schuldgevoelens op. Haar man overlijdt vrij plotseling aan het begin van het verhaal. Met zijn overlijden gebeurt verder niets in het boek, je vraagt je daardoor af hoe de crematie is verlopen, is ze daar niet naartoe gegaan? Vrijwel onmiddellijk verschijnt Lorca in haar leven, die kooklessen bij haar komt nemen. Het klikt erg goed tussen de twee en bovendien lijken ze ook nog erg op elkaar. De vraag is dan ook, of ze misschien familie zouden zijn? Lorca hoopt via Victoria’s kookkunsten alsnog de gunst van haar moeder te krijgen, zodat ze vanwege haar voortdurende neiging tot zelfbeschadiging niet naar kostschool gestuurd zal worden.
Moeder en dochter hebben een gecompliceerde, pijnlijk afstandelijke relatie en er is sprake van emotionele en lichamelijke verwaarlozing waar Lorca erg onder lijdt. Dit weet Soffer erg mooi te beschrijven in het boek, maar Lorca’s automutilatie is net iets teveel. Ze begint al op zeer jonge leeftijd te automutileren, doordat ze toevallig ontdekt dat ze het ‘prettig’ vindt wanneer ze zich brandt aan een oven. Soffer vertelt achterin het boek dat ze uitvoerig onderzoek heeft gedaan naar zelfbeschadiging, omdat het onderwerp haar interesseert. Het lukt haar echter niet om deze zware thematiek geloofwaardig in het boek te verwerken. Zo houdt Lorca een aansteker onder haar arm en schiet ze met een mes uit waardoor een flinke wond ontstaat in haar hand, die blijft bloeden. Over de brandwonden wordt helemaal niets meer gezegd, ook hoeft ze niet naar het ziekenhuis en iets al te toevallig blijkt Victoria’s irritante buurvrouw verpleegster te zijn.
Aan het eind van het boek blijven veel losse eindjes over, wat jammer is. Het plot lijkt daardoor wat afgeraffeld. Het einde is vrij voorspelbaar, wat voor dit genre echter geen probleem is, het houdt het verhaal licht, maar het had wat beter onderbouwd mogen worden. Gelukkig maken Soffer’s interessante beeldspraak en humoristische schrijfstijl veel goed.
