Opgroeien op de puinhopen van Hamburg
Oorlogskind – Mechtild Borrmann – Vertaling Olga Groenewoud – Bruna – 288 blz.
Mechtild Borrmann begon pas na een carrière als dans- en theaterpedagoog, gestalttherapeut en personeelsmanager met het schrijven van romans. Ze heeft al enkele prijzen in ontvangst mogen nemen voor haar boeken.
Vlak na de Tweede Wereldoorlog in Duitsland probeert Hanno samen met zijn zusje Wiebke en zijn moeder te overleven op de puinhopen van hun plat gebombardeerde stad. Elke dag gaat hij op strooptocht op zoek naar waardevolle spullen die hij weer voor voedsel of kleding kan ruilen. Op een dag staat Wiebke ineens met een kleine jongen van nog geen vier jaar aan haar hand. Ze heeft hem gevonden in de puinhopen. Hanno neemt de jongen mee naar huis en hij groeit met hen op alsof het zijn eigen familie is.
Oorlogskind heeft drie verhaallijnen. Dat van Hanno is er één van. Maar we lezen ook hoe de familie Anquist moet vluchten uit hun landhuis (in het gedeelte van Duitsland dat later de DDR zou worden) zodra de Russen dit deel van Duitsland hebben bevrijd. Henri, zijn dochter Clara en haar schoonzus Isabelle weten aan de maniakale Russen te ontsnappen, maar wat is er daarna met hen gebeurd? Het derde onderdeel in dit boek is dat van Anna Meerbaum. Ze reist in de jaren negentig af naar het landgoed Anquist waar haar moeder is geboren. Haar moeder wilde nooit over vroeger praten, maar Anna wil graag de plek zien waar zich veel heeft afgespeeld in het leven van haar moeder. Ze stuit op mysteries en geheimen die ze nooit had kunnen bedenken.
Al vanaf de eerste pagina word je het verhaal en de verschrikkingen van de oorlog ingezogen: ‘Een dag zonder licht, verzengend als vuur. En overal tussen de puinhopen lagen lijken. Verkoolde lijken, verschrompeld door de hitte, onherkenbaar.’
Alle drie de verhaallijnen zijn interessant. Ik heb geen moment gehad dat ik meer wilde weten over een ander personage, terwijl het verhaal al naar een andere sprong. Normaal gesproken ben ik hier niet zo’n liefhebber van, ik lees graag direct een heel verhaal, zonder flashbacks of toekomstsprongetjes. Maar omdat je al snel doorhebt dat alles met elkaar te maken heeft en alle delen even spannend als tragisch zijn, maakt het in dit boek niets uit wie aan het woord is.
Niet alleen de gruwelen van de oorlog zijn goed beschreven. De karakters zijn goed uitgewerkt, zonder te uitgebreid of langdradig te zijn. De sfeer in elke situatie is erg mooi neergezet met beeldende omschrijvingen: ‘Onbewoond land, doorsneden door lanen met eeuwenoude bomen, die rond deze tijd van het jaar hun laatste krachten verspillen en de straten met hun herfstbladeren in een roodachtig licht dompelen.’
Als Nederlander is het wel bijzonder om ook eens over de tragiek van onschuldige Duitse burgers te lezen, hoe zij na de oorlog moesten zien te overleven. Zij hebben ook veel leed gekend, net als alle andere slachtoffers van de oorlog. Oorlogskind is een boek vol mysteries, intriges, tragiek en onverwachte plotwendingen, maar zonder vals sentiment of dat het ongeloofwaardig is. Het is een prachtig, ontroerend verhaal, gebaseerd op de waargebeurde – en nooit opgeloste – ‘puinmoorden’ in Hamburg.
