Overtuigend sociaal drama
Oogst – Sien Volders – Hollands Diep – 220 blz.
Op aanraden van haar achterneef Dumitriu reist de Roemeense Alina met haar zoon, de elfjarige Lucian, met een groep andere Roemenen in een bus naar Italië. Op het eiland Sicilië zullen ze gaan werken bij de boer waar ook Dumitriu en zijn vrouw Iona al jaren in de kassen tomaten plukken. Thuis laat ze haar ouders, Bunic en Bunica, achter, die wonen achter de lege kruidenierswinkel die het loodje heeft gelegd tegen de concurrentie van de supermarkt. In Roemenië is geen werk voor de alleenstaande moeder Alina, dus is het werk op Sicilië een uitkomst, zo lijkt het. Al bij aankomst blijkt dat het geen pretje zal worden om te werken voor de morsige boer Giuseppe Cascone.
Het verhaal wordt vanuit drie perspectieven verteld. Vanuit Alina, Lucian en Bunica. Alina schrikt als ze het onderkomen ziet waar zij en Lucian worden ondergebracht. Het is een tochtige schuur die wordt verdeeld in twee delen. Het linkerdeel is voor Alina en Lucian. Er ligt een matras op de grond en er staan wat schamele meubels. In het rechtergedeelte wonen Dumitriu en Iona. Je zou denken dat Alina steun aan hen zal hebben, maar het tegendeel is waar. Dumitriu en Iona leiden hun eigen leven, dat bestaat uit werken en veel drinken. Gedurende het verhaal groeit de hoeveelheid flessen buiten de schuur gestaag.
Lucian heeft een paar weken vrij voordat hij naar school zal gaan. Hij verkent de omgeving waar een bos is met een vossenhol en hij ontdekt een ‘kamp’, een soort onderkomen waar kinderen wat spullen hebben verstopt. Lucian leert de jongens kennen die de ‘kamp’ hebben gemaakt, het zijn Paolo, de zoon van de rijke Italiaanse buurman, hij heeft wat zuurstof tekort gehad bij de geboorte en Anwar, zoon van Tunesische ouders. Zo hebben we meteen de drie belangrijkste bevolkingsgroepen van het eiland gehad. Geleidelijk aan wordt duidelijk dat Roemenen onder aan de ladder staan. Door de Sicilianen wordt op hen neergekeken en misbruik van hen gemaakt. Vanwege de armoede in eigen land laten de Roemenen zich uitbuiten en veel welgevallen. Lucian heeft daar niet zoveel last van, maar Alina des te meer.
Elke zondag rijden Alina en Lucian met boer en boerin Gascone naar de kerk in het dichtstbijzijnde stadje. Ze mogen op de achterste banken plaatsnemen. Na de mis gaan ze naar een cafeetje waar veel andere Roemeense arbeiders bij elkaar komen. Het werk in de krakkemikkige kassen is zwaar. Alina maakt lange dagen met het planten, opbinden en uiteindelijk oogsten van de tomaten. Boer Gascone brengt veel onkosten in rekening en het bedrag van het salaris klopt vaak niet. Veel kan ze er niet tegen doen. De taalbarrière en de afhankelijkheid van de boer maken dat Alina zich moet schikken in haar lot.
Thuis in Roemenië zijn Bunic en Bunica, de ouders van Alina met wie ze af en toe contact heeft via haar telefoon. Bunic is verlamd en brengt zijn dagen door in een rolstoel en Bunica probeert zo goed en zo kwaad als het gaat het huishouden van de twee draaiende te houden. Ze leven voornamelijk van het geld dat Alina hen stuurt. Alina krijgt intussen een steeds grotere hekel aan haar achterneef en zijn vrouw. Vooral als ze erachter komt dat Dumitriu Iona laat misbruiken door boer Gascone.
Als lezer leef je mee met de machteloze Alina die het beste van haar leven probeert te maken. Vooral ook voor haar zoon Lucian wil zij zich niet laten kennen. Het leven is zwaar voor haar. Lucian vermaakt zich wel met zijn vrienden, maar komt er ook achter dat Roemenen als minderwaardig worden beschouwd. De uitbuiting van Roemenen op Sicilië is een universeel thema. Er zijn zoveel meer bevolkingsgroepen die over de grens werken in vaak mensonterende omstandigheden. Ook in Nederland en België worden dergelijke arbeiders ingezet in sectoren waar de autochtone bevolking zijn neus voor ophaalt. Vaak werk in de land- en tuinbouw. Ook bij hen is de huisvesting slecht geregeld, alhoewel vast niet zo abominabel als bij Alina en Lucian.
Sien Volders beschrijft de drie generaties met veel invoelend vermogen. Alina, Lucian en Bunica komen als personages allemaal goed uit de verf. Ook de bijfiguren staan als een huis. Ondanks het zware thema leest Oogst heel prettig. Dat komt omdat de stijl van Sien Volders vloeiend en mooi is, met meestal treffende vergelijkingen. Oogst is een overtuigend geschreven sociaal drama en Alina en Lucian zal je in je hart sluiten.
Boek bestellen!
