Robben scoort

Birk – Jaap Robben – De Geus – 254 blz.

Je hebt van die boeken die je niet kunt wegleggen, maar die je tegelijkertijd zo langzaam mogelijk wilt lezen, want anders heb je ze te snel uit. Birk van Jaap Robben, is zo’n boek. Vanaf de eerste pagina weet Robben je aandacht vast te houden en je mee te nemen in een ontroerend, beklemmend verhaal.

Het verhaal is klein. Gezin met één andere buur op een afgelegen eilandje tussen Schotland en Noorwegen, enige andere contact is dat met een kotterschipper die twee keer per maand aanlegt om boodschappen te brengen. Vader verdwijnt in zee, zoon van negen blijft met moeder achter, zoon wordt ouder, relatie moeder zoon begint eigenaardige trekjes te vertonen, zoon sluit vriendschap met een babymeeuw. Behalve de verdwijning van vader aan het begin van het boek dus geen grote, meeslepende gebeurtenissen, maar Robben weet iedere handeling, hoe klein ook, zo kernachtig te verwoorden dat je ook helemaal niet zit te wachten op groots en meeslepend.

In het dagelijkse leven en in de binnenwereld van hoofdpersoon Mikael gebeurt genoeg om je over te verwonderen. Robben heeft geen dure woorden of ingewikkelde zinnen nodig om voelbaar te maken wat er in die jongen omgaat. De auteur doet dat in afgepaste zinnen en korte hoofdstukken, zonder opsmuk of grote gebaren, maar wel in taalgebruik dat tot de verbeelding spreekt. ‘Ik zag haar vervormde gezicht achter het gebobbelde raampje van de deur’ of ‘De ramen waren wazig van het zeezout’ – je ziet het meteen voor je. Maar ook zinnen als ‘Buiten deed de schemer de wereld krimpen’ en ‘Het geduld van zijn broeken, truien en shirts stelde me gerust’. En dan heb ik het nog niet over de treffende dialogen, die afwisselend geestig en bedrukkend zijn en waarin geen woord te veel of te weinig wordt gezegd.

Juist de combinatie van kernachtig taalgebruik, originele beeldspraak en sobere maar krachtige dialogen, maakt het verhaal zo sterk. Op de binnenflap staat: ‘Robbens kracht is dat hij luchtigheid en ernst combineert, dat hij betekenis geeft aan het alledaagse, met weinig woorden dat ene moment weet te vangen en precies de kern van zijn onderwerp raakt’.
En zo is ‘t.

Tiny Fisscher

Noot: Jaap Robben vertelt in dit filmpje over hoe dit boek tot stand is gekomen.

Jaap Robben (1984) was al bekend als dichter en maakte samen met illustrator Benjamin Leroy de jeugdboeken De zuurtjes, Zullen we een bos beginnen en Als iemand ooit mijn botjes vindt. Birk is zijn romandebuut voor volwassenen, maar het past ook heel goed onder de categorie Young Adult.