Soms verwarrend, maar zeer origineel en mooi jeugdboek

Een planeet in je hoofd – Sally Gardner – Vertaling: Roos van de Wardt – Moon – 237 blz.

Standish woont in Zone Zeven, een getto van het Moederland. Standish wordt vaak gepest omdat hij anders is. Hij heeft één bruin en één blauw oog en is dyslectisch. Sinds zijn ouders zijn afgevoerd woont hij bij zijn opa. Zijn buurjongen Hector is zijn vriend. Wanneer op een dag hun voetbal achter de grote muur vlak bij hun huis belandt, ontdekken ze dat het Moederland een bizar en duister geheim verbergt. Kort daarna verdwijnt Hector, en Standish moet voor het eerst in zijn leven een moedige keuze maken…

In het begin van het boek is Een planeet in je hoofd een beetje verwarrend. Standish woont in een surrealistische wereld in 1956, maar heeft daarbij ook een zeer levendige fantasie. Wat is nu de echte wereld? Wat heeft hij zelf bedacht? De aanloop is vaag, maar Gardner (of eigenlijn Standish) benadrukt dat dit de bedoeling is. Later wordt er meer duidelijk, en wordt Een planeet in je hoofd een steeds beter boek.

De planeet in de titel van het boek is Juniper. Standish en Hector hebben deze nieuwe planeet zelf bedacht. Op Juniper zullen ze Croca-Cola drinken en een roomijskleurige Cadillac rijden. In de arme wijk waar ze wonen, Zone Zeven van het Moederland, werken ze heel hard om een raket te maken om samen naar de nieuwe planeet te reizen.

“Ik had de planeet Juniper zelf ontdekt. Ik had hem in mijn hoofd ontdekt, maar dat maakte niet uit. Hector vond het de beste ontdekking die ooit had gedaan.
Ik tekende de planeet. Ik tekende de Juniperianen. Ik tekende de raket, meer als een vliegende schotel als iets wat de lucht prikte. Hector besloot dat we hem op zolder moesten bouwen. We begonnen spullen te verzamelen die we nodig zouden kunnen hebben. Het was niet makkelijk om van niets een ruimteschip te maken, niet wanneer alles werd gebruikt en hergebruikt en opnieuw hergebruikt. Afval bestond alleen in verhalen.”

Aan de basis van Een planeet in je hoofd staat een welbekende complottheorie. Ik ga hem hier niet uitleggen, om niet te veel van het plot te verklappen. Een planeet in je hoofd is speculatieve fictie: Standish’ wereld is een wereld die op bepaalde punten verschilt met de onze. De regering van deze andere wereld is niet echt aardig tegen al haar inwoners. Wanneer Hector plotseling verdwijnt, doet Standish er alles aan om zijn beste vriend te redden, zelfs als dit heel gevaarlijk is. Is Standish nog op tijd? Kan hij de geschiedenis veranderen? Wat als de gebeurtenissen uit het boek echt gebeurd zouden zijn, hoe zou onze wereld er dan vandaag uitzien?

Een planeet in je hoofd is een boek dat de jeugdige lezer aan het denken moet zetten over (een alternatieve) geschiedenis, het verzet, vriendschap, zelfvertrouwen en pesten. Je moet je even door het begin heen worstelen voor je door hebt waar Gardner naartoe wil, maar dan wordt Een planeet in je hoofd vanzelf mooier en mooier.

Felice Beekhuis