Stadsmens op het platteland

De Steigerberg – Marcel van Dam – De Bezige Bij – 216 blz.

Marcel van Dam, ex-politicus, -omroepvoorzitter en -tv-presentator, is tegenwoordig nog actief als columnist en schrijver van boeken. Zo verscheen in 2009 zijn Niemands land, een kritische analyse van het huidige neoliberale tijdperk en de rol van de sociaaldemocratie daarin. De Steigerberg is het landgoed van bijna tien hectare in de buurt van Hulshorst waar van Dam en zijn vrouw twaalf jaar geleden min of meer bij toeval terechtkwamen. De naam is ontleend aan een hoge stuifzandheuvel op het landgoed.

Van Dam doet in zijn boek meeslepend verslag van de ingrepen op zijn bezit: de verbouw van het huis, de aanleg van vijvers, het kappen van bos, de aanleg van singels, het plaatsen van een duiventil, de aanleg van borders en de aanschaf van vee voor begrazing van het weiland. Het landgoed was de laatste jaren behoorlijk verwaarloosd, dus konden van Dam en de zijnen hun energie meer dan kwijt aan het opknappen, herstellen en uitbouwen van hun geliefde eigendom.

Gelukkig blijft de schrijver niet steken in uitgebreide verhalen over de flora en fauna, maar doorspekt hij zijn verhaal met intelligente beschouwingen over planning en toeval, natuur en cultuur en mens en maatschappij. Van Dam schrijft het allemaal zeer toegankelijk op en boeit de lezer met zijn ervaringen en inzichten. Niet alleen De Steigerberg verandert, maar van Dam al evenzeer: van avondmens wordt hij ochtendmens, hij ontdekt het “slimme dier” in zichzelf en ervaart hoe berekening en toeval een grillig stel vormen.

“De Steigerberg heeft mij niet alleen het geduld bijgebracht dat ik in mijn drukke leven was kwijtgeraakt, maar heeft ook mijn visie op veranderingen in de samenleving ingrijpend gewijzigd.”

“De biologische klok van mensen is in de evolutie afgestemd op het tempo van veranderingen in de natuur, niet op de versnelling die de techniek veroorzaakt. Toen ik eens bij een bezoek aan het ziekenhuis door een draaideur liep die op het tempo van ouderen was afgestemd, hoorde ik een jongeman, kennelijk gevormd door de etiquette van internet, tegen zijn vriendin zeggen: “Wat een ouwelullendeur”.

Ik wens dit boek in handen van heel veel lezers.

Dick Huitema.