Uit hetzelfde nest, maar toch zo verschillend

Broeinest – Van Sambeek – Prometheus -320 blz.

Van Sambeek schreef onder meer de enorme bestsellers Zadelpijn en Het verwende Nest, die werden verfilmd en ook als musical veel succes hadden. Haar laatste boek Pensionado’s stond wederom in de bestsellerlijsten.

Renate heeft jaren voor haar zieke moeder gezorgd. Als deze komt te overlijden, ontstaat er veel onrust tussen haar en haar broers en zus tijdens het voorlezen van het testament. Het blijkt dat broer Ruud het ouderlijk huis heeft gekocht toen haar ouders in financiële nood zaten, en dit later weer met winst heeft verkocht. Alles zonder medeweten van de andere broer en zussen.

Zus Roos is onterfd. De andere broers willen dat Renate toch Roos het deel geeft waar ze oorspronkelijk recht op zou hebben, maar Renate wil dat Ruud de winst van het verkochte huis deelt met de anderen. Ook wil ze erkenning voor alles wat ze te verduren heeft gehad in haar jeugd als oudste dochter. Een patstelling volgt en het lijkt erop dat niemand water bij wijn wil doen.

Het boek is onderverdeeld in hoofdstukken, waarbij telkens een andere broer of zus aan het woord is, die daarbij haar of zijn kant van het verhaal vertelt. Een concept dat we vaker gezien hebben in de literatuur, maar als dit goed wordt uitgewerkt, is dat prima. En Van Sambeek werkt dit goed uit. Het eerste hoofdstuk begint met Renate en je denkt direct: “wat achterbaks van Ruud, om de boel te verkopen zonder medeweten.” Maar als je daarna de kant van Ruud, en de anderen, leest, merk je toch weer dat elk verhaal twee kanten heeft. Wie heeft er nou gelijk? Renate of Ruud? Roos en Rinus kiezen partij voor Ruud en dat wekt de woede van Renate op, die hiermee, en met alle onrecht dat haar vroeger is aangedaan, niet kan omgaan.

Het nadeel van deze schrijfconstructie, is dat je elke keer opnieuw in het leven van een ander persoon moet duiken. Terwijl je eigenlijk maar één ding wil weten: hoe gaat de vete verder? Komen ze eruit, met de verdeling van de erfenis? Wordt de strijdbijl begraven, of toch niet? Het duurt lang voor we hier achter komen. De levens van de broers en zussen worden erg gedetailleerd uit de doeken gedaan. Ik miste dan ook een duidelijke spanningsboog in het verhaal.

Wat leuk is gedaan, is dat elke broer en zus zijn/haar eigen “stem” heeft. Ruud, die ongeschoold is en zichzelf omhoog heeft gewerkt door keihard te werken als loodgieter, heeft een ander vocabulaire dan bijvoorbeeld Rinus, die een beetje hoog van de toren blaast.

Van Sambeek strooit rijkelijk met cliché uitspraken:

• je weet pas wat je mist als het er niet is
• je krijgt wat je geeft
• het leven overkomt je terwijl je andere plannen maakt

Verder is de schrijfstijl gemakkelijk, bijna poëtisch soms: ‘Op die onvoorspelbare dag, de dag waarop ik mezelf verloor, bezweken mijn morele fundamenten. Ze lagen als brokstukken verpulverd onder het zware gewicht van mijn verlangen.’

Broeinest is een mooi boek over familiebanden en hoe gemakkelijk deze verbroken en weer gelijmd kunnen worden. Hoe divers kunnen broers en zussen zijn, en toch zo hetzelfde?

Erica Ganzevles