Vermakelijke bundel
De moeder van Ikabod & andere verhalen – Maarten ’t Hart – Arbeiderspers – 283 blz.
Volgens het Duitse blad Der Spiegel is Maarten ’t Hart een ‘wonderbaarlijk ouderwetse verteller’. Deze bundel bevat achttien autobiografische verhalen uit verschillende perioden van ’t Harts leven, vanaf zijn jeugd tot aan zijn negenenzestigste jaar, waarin zijn ‘ouderwetse’ vertelkunst goed tot zijn recht komt. Of ze allemaal waarheidsgetrouw zijn, weet ik niet. Soms is een wending of een dialoog ongeloofwaardig, maar dat wil niet zeggen dat zo’n verhaal geen autobiografische basis heeft. In elk geval lukt het ’t Hart met elk verhaal de lezer te vermaken, een belangrijk onderdeel van het schrijverschap dat sommige schrijvers wel eens uit het oog willen verliezen.
De verhalen verschillen nogal van lengte. Het eerste verhaal ‘De stiefdochters van Stoof’’, een verhaal uit zijn jeugd, is meteen het langste en naar mijn idee net iets te lang uitgesponnen. Hoewel er geen rode draad in de verhalen te ontdekken valt, zijn er meerdere waar muziek, en in ’t Harts geval de klassieke muziek een (hoofd)rol speelt. Het is meteen een onderwerp waarin ’t Hart zijn voor- en afkeuren naar voren kan brengen.
In ‘Hondenmuziek’ gaat het over een clubje muziekliefhebbers dat elke maand bijeenkomt om naar klassieke muziek te luisteren en vooral om te raden wat er gedraaid wordt. Een nieuw lid, Brummo Kruts, neemt zijn Newfoundlander mee naar de avonden. Het beest gromt vervaarlijk als anderen kritiek op Kruts leveren. Ze willen wel van Kruts af en als hij op een avond Canto Ostinato van Simeon ten Holt(een stuk dat ze allemaal meteen herkennen, maar verafschuwen) opzet, heeft iedereen zijn buik vol van de man en wordt hij per brief gesommeerd weg te blijven. Ook de muziek van Arvo Pärt wordt door ’t Hart afgeserveerd. Volgens hem zijn er vijf grote componisten: Bach, Mozart, Beethoven, Haydn en Schubert.
In het titelverhaal ‘De moeder van Ikabod’ wordt ’t Hart gevraagd om het orgel te bespelen tijdens een kerkdienst(het bespelen van het orgel/piano komt in diverse verhalen terug). De vrouwelijke dominee is bloedmooi en ’t Hart moet zich beheersen, want anders wordt hij verliefd op haar. De komische elementen in dit verhaal zijn dat er helemaal niemand komt opdagen en de kerk leeg blijft en dat ’t Hart de dominee, Ilonka de Priester, aftroeft in Bijbelkennis. Zij kent de moeder van Ikabod niet.
In nog twee verhalen komen seks en liefde terug. In het ene ‘Casino’ doet een dame van zevenentachtig jaar moeite om ’t Hart, die ze jongeman noemt, in het bed te krijgen, want ze wil het nog één keer doen. In het laatste verhaal ‘De weegstoel’ dat in 1983 speelt, wordt ’t Hart verliefd op zijn Zweedse vertaalster. Het komt zelfs tot kussen en het zou tot seks zijn gekomen mits…
Der Spiegel heeft gelijk, ’t Hart is een ouderwetse verteller, die een lezer een paar uur kan vermaken met heel uiteenlopende verhalen en dat is een kunst die we niet moeten onderschatten. De moeder van Ikabod is een fijne bundel, met grappige en soms tragikomische verhalen.
