Voorproefje van het complete werk van Tsjechov
De kus – Anton Tsjechov – Van Oorschot – 60 blz.
Op vrijdag 8 maart 2013 verschijnt het complete werk van Anton Tsjechov in de Russische Bibliotheek bij uitgeverij Van Oorschot. Chronologisch geordend van het prilste jeugdwerk tot en met ‘De kersentuin’. Het zal totaal1232 bladzijden beslaan, het is opnieuw vertaald en van aantekeningen voorzien door Yolanda Bloemen en Marja Wiebes. Als een voorproefje op dit kloeke werk heeft Van Oorschot een boekje uitgegeven getiteld De Kus. Het kost € 7.50 maar je krijgt er wel een kortingsbon bij van € 5.00 voor het complete werk.
De Kus bevat drie liefdesverhalen van de Russische schrijver. In het titelverhaal gaat een groep officieren op uitnodiging van generaal Von Rabbeck dineren in diens landhuis. De officieren voelen al snel aan dat de generaal hen alleen uit beleefdheid heeft uitgenodigd. De al aanwezige familieleden en vrienden stralen een onverholen verveeldheid naar hen uit. De niet al te knappe officier Rjabovitsj – schrielachtig met lynxachtige bakkebaarden – die nog nooit iets met een vrouw heeft gehad, verdwaalt in het landhuis, belandt in een onverlichte kamer waar hij onverwacht wordt gekust door een onzichtbare vrouw. Hij hoort slechts het ruisen van haar rokken en hij ruikt haar parfum. Deze ontmoeting brengt hem zo van slag dat hij lange tijd aan niets anders meer denkt.
Romance met contrabas is het minste van de drie verhalen, dat komt ook omdat de gebeurtenissen heel toevallig en nogal ongeloofwaardig overkomen. Het is wel vermakelijk, maar het lijkt op een volkssprookje, hoewel het best kan zijn dat Tsjechov dit verhaal zelf heeft bedacht. Maar niet elk idee levert een goed verhaal op, zelfs niet bij Tsjechov.
In het derde verhaal is hij weer meesterlijk op dreef. Op het dek van de boot van Odessa naar Sebastopol wordt de ik-persoon(de schrijver zelf) aangesproken door een ‘tamelijk knappe heer met een rond baardje’. Het is Sjamochin een man met een geheel eigen kijk op het verschil tussen Russen en niet-Russen.
‘Ja, als Russen bij elkaar zijn, praten ze alleen over het hogere en over vrouwen. Wij zijn zo intellectueel, zo gewichtig, dat we alleen problemen van de hoogste orde kunnen aansnijden.’
Niet-Russen praten volgens hem over wolprijzen, de oogst of persoonlijke dingen. Sjamochin vertelt het verhaal over zijn liefde voor Ariadna, de zuster van zijn buurman de grootgrondbezitter Kotlovitsj. Geen gesprek dus over ‘het hogere’ maar over een vrouw op wie Sjamochin verliefd is, maar die zelf geen liefde kan geven. Ze is een berekenend type dat kiest voor geld of een titel of het liefst allebei. Ze sleept Sjamochin mee de afgrond in, maar die hoopt nog op een verlossing.
De rode draad in de verhalen is verliefdheid, die drie keer een andere vorm aanneemt. Een ding wordt duidelijk; mannen die verliefd worden, veranderen van weldenkende personen in willoze wezens die machteloos voortdrijven op de stroom van hun ongrijpbare gevoelens. Tsjechov beschrijft dat prachtig.
Voor wie het werk van Tsjechov niet kent is De Kus een goed begin. Als je gepakt wordt of al bent door zijn verhalen en toneelstukken kun je alvast een plekje inruimen in je boekenkast voor het complete werk.
Pieter Feller
