Bestaat er foute verliefdheid?
In een mens – John Irving – De Bezige Bij – 526 blz.
Iedereen komt ter wereld met een aangeboren seksuele geaardheid. Lang werd gedacht dat daar wat aan te doen was door opvoeding of therapie en nog steeds zijn er mensen die denken dat bijvoorbeeld homoseksualiteit te genezen is. Alsof je van een leeuw een koe kunt maken door hem gras te laten eten.
Hoofdpersoon William Dean, later William Abbott, Billy voor vrienden, is bijna zeventig jaar als hij zijn levensverhaal begint te vertellen. Hij is de zoon van William Francis Dean, de ‘codekraker’ zoals hij genoemd wordt, de vader die hij nooit heeft gekend omdat zijn ouders na twee jaar al scheidden, en moeder Mary Marshall. Zij is de dochter van de grootste werkgever van het stadje First Sister in Vermont. Dat is Harry Marshall, die een houtzagerij heeft en zijn vrouw nana Victoria. Ook Mary’s zus Muriel en haar man Bob spelen een belangrijke rol in het leven van Billy.
Op zijn dertiende wordt Billy verliefd op de afstandelijke, koude bibliothecaresse miss Frost, die altijd alle mannelijke aanbidders in First Sister heeft afgewezen. Miss Frost is in de dertig, slank en heeft kleine borsten, tienerborsten en daar valt Billy op. Ook wordt hij verliefd op zijn aanstaande stiefvader Richard Abbott, wiens achternaam hij aanneemt, en op de treiterige schoolgenoot Jacques Kittredge, die aan worstelen doet. Er is geen misverstand mogelijk. Billy is biseksueel en daardoor ‘seksueel verdacht’ een term die Irving ooit heeft bedacht.
Irvings boeken zijn als bekende huizen. Je komt er binnen en herkent, de deuren, de kozijnen, de kamers, de zolder en de kelder, alleen zijn er telkens andere bewoners. Worstelen, het schrijverschap, de Duitse taal(Billy studeert kortstondig in Wenen), het leven op de middelbare school, zelfs beren(mollige behaarde homo’s) en uiteraard het seksuele leven van de hoofdpersoon komen in In een mens(In one person) net als in Irvings andere boeken aan de orde.
Een belangrijke subplot in In een mens zijn de toneelstukken van toneelvereniging First Sister Players waarin veel belangrijke personages van de roman rollen spelen in stukken van Shakespeare, Ibsen, Tennessee Williams, maar ook in luchtiger stukken zoals die van Agatha Christie. Billy’s stiefvader is regisseur, moeder is er souffleuse, tante Muriel doet mee en grootvader Harry speelt er vele glansrollen als vrouw!
Billy heeft gedurende zijn leven meerdere relaties met mannen, vrouwen en ‘shemales’, maar geen van de relaties is langdurend. Volgens hem zijn relaties vaak kortstondig en kunnen alleen vriendschappen levenslang duren.
Een belangrijke vriendschap is die met Elaine Hadley, de dochter van Billy’s spraaklerares, want Billy heeft problemen met het uitspreken van bepaalde woorden, zoals bibliothecaresse en penis. Zij is zijn vertrouwelinge en ze wonen ook een aantal jaren samen.
Het belangrijkste thema van de roman is tolerantie of acceptatie van seksuele geaardheid. Een biseksueel heeft het op dat punt extra moeilijk. Homoseksuelen vinden hem een hetero die af en toe een uitstapje maakt naar de homoscene en hetero’s vinden een biseksueel eigenlijk gewoon een homo. Billy kan en wil niet kiezen. Als hij een relatie met een man heeft, verlangt hij naar een vrouw en andersom. Zijn ideale partner is een ‘shemale’ die er uiterlijk geheel vrouwelijk uitziet, maar toch een penis heeft. Drie keer in zijn leven heeft hij een relatie met zo’n persoon.
Laat iedereen toch op zijn eigen manier zijn seksuele leven invullen, daar pleit Irving voor. Veroordeel niemand. In Billy’s leven komen diverse fasen voorbij. De jaren vijftig en zestig waarin er werd gedacht dat seksuele ‘afwijkingen’ met therapieën konden worden genezen, de jaren zeventig toen er een zekere acceptatie ontstond(niet in alle kringen en dat is nog steeds zo), de vreselijke jaren tachtig toen aids zoveel slachtoffers maakte en de 21ste eeuw waarin het hiv-virus onder controle is en homo’s mogen trouwen. Voor biseksuelen en andere gender variaties is de acceptatie vaak nog ver te zoeken, wat Irving nog eens duidelijk maakt in zijn laatste hoofdstuk.
Er zit veel in een mens en het geeft voldoening om alle facetten te ontplooien. Er zit ook weer veel in dit boek van Irving en de kleurrijke karakters houden de lezer tot het eind geboeid. Ze ontroeren, laten je lachen en winden je op! Irving heeft een prachtige roman geschreven.
Hij heeft er weer de tijd voor genomen, maar zo zei hij ooit in een interview. ‘Beter lang werken aan een goede roman, dan elk jaar een minder werk afleveren.’ Een goede tip voor veel schrijvers! Laat je niet opjagen door uitgevers die elk jaar een ‘boekje’ van je willen, omdat je anders misschien in vergetelheid raakt. Irving bewijst die stelling keer op keer. Hij neemt de tijd en levert meesterwerken af.
Boek bestellen!
