Hitler blijft een raadsel
Adolf Hitler en de Eerste Wereldoorlog – Thomas Weber – Nieuw Amsterdam – 387 blz.
Dit boek dat eigenlijk 510 bladzijden beslaat, heeft 123 bladzijden dankwoord, verantwoording, bibliografie en noten. Weber en zijn helpers hebben flink gespit in archieven die andere onderzoekers en schrijvers vóór hem hebben laten liggen. Hij onderzocht o.a. grondig de archieven van het List-regiment, het regiment waarin Hitler in de Eerste Wereldoorlog diende als koerier aan het front. Hitler liet, toen hij aan de macht kwam, zijn verleden in dat regiment oppoetsen en aanpassen door kameraden die met hem gediend hadden. Onder andere het feit dat hij zijn onderscheiding, het IJzeren Kruis, uit handen van een jood had gekregen, moest worden verdoezeld.
Er verschenen boeken en krantenartikelen waarin zijn rol in dat regiment flink werd aangedikt en geschiedschrijvers namen later gedeelten van die geschriften over in hun boeken, vaak zonder te controleren of de feiten klopten. Weber was de eerste die de archieven van het List-regiment uitpluisde en hij had moeite om een paar minieme sporen van Adolf Hitler te vinden. Een onscherpe foto en twee korte stukjes, waarvan een ging over een heldhaftige daad die Hitler zou hebben verricht en waarbij hij het leven zou hebben gered van een van zijn superieuren.
Veel werk heeft Weber gestoken in het opsporen van nabestaanden van mannen die samen met Hitler in het List-regiment dienden, mannen van allerlei slag. Sommigen waren aanhangers van Hitler geworden en sommigen tegenstanders. Veel mannen zwegen over hun verleden tegenover hun familieleden en anderen schreven memoires, die Weber weer informatie verschaften. Alle gegevens bij elkaar vormen de puzzelstukjes die een beeld moeten vormen van het List-regiment en Hitler in de Eerste Wereldoorlog.
In die oorlog was Hitler een onbeduidende, onopvallende koerier die een keer gewond raakte aan zijn ogen bij een gifgasaanval, maar verder ver achter de linies verbleef. Ook van beweringen als zou Hitler in die tijd anti-semiet zijn geworden, blijkt niets. In het regiment dienden Duitse joden en van enig ressentiment van anderen jegens hen, is niets gebleken. In elk geval was het antisemitisme in het List-regiment niet erger dan in andere regimenten.
“Stukje bij beetje is het beeld dat uiteindelijk uit alle samengevoegde snippers documentatiemateriaal naar voren komt dat van een soldaat die door de meeste soldaten werd gemeden omdat hij een ‘etappezwijn*’ was en die aan het eind van de oorlog, in 1918, nog altijd twijfelde aan zijn politieke overtuiging. Het beeld van het List-regiment als een stel broers, met Hitler in het midden, vindt zijn oorsprong in nazipropaganda en niet in de werkelijkheid. De Eerste Wereldoorlog heeft Hitler niet ‘gemaakt’. Zelfs de periode van de revolutie lijkt een veel minder directe invloed op Hitlers politieke ontwikkeling te hebben gehad dan tot dusver werd aangenomen. Van cruciaal belang voor Hitlers radicalisering was de periode na de revolutie, toen hij nog steeds werd omringd door mensen als Ernst Schmidt en Karl Mayr, die net als hij over veranderlijke politieke denkbeelden beschikten. Deze periode van Hitlers leven is nog steeds met raadsels omgeven.”
Signalen dat er uit zo’n onbeduidende soldaat ooit een dictator zou groeien, waren er dus totaal niet, hoewel één man, Ernst Schmidt, beweerde Hitlers ‘genie’ al in 1914 te hebben gezien. Hitler las, schilderde en deed zijn werk als koerier vier jaar lang, met een onderbreking tijdens zijn verpleging voor het oogletsel, dat hem bijna blind maakte. Van leidinggevende kwaliteiten blijkt ook niets.
Hoewel Weber dus veel boven water haalt en de mythe ontkracht dat Hitler in de Eerste Wereldoorlog heldhaftige daden heeft verricht, blijft het dus tamelijk raadselachtig hoe hij zich heeft kunnen ontwikkelen tot degene die de wereld in de volgende oorlog zou storten, daarvoor moet nog meer onderzoek worden gedaan.
*Een etappezwijn is de spottende bijnaam voor een koerier.
