Vlieland geeft een parel prijs
Het leek stiller dan het was – Eva Kelder – Meulenhoff – 283 blz.
Niet lang geleden schreef ik voor boekenbijlage.nl een recensie over het boek Levenslessen van de alom geprezen Amerikaanse auteur Lena Dunham. En ik geef toe dat deze jonge vrouwelijke schrijfster een moedige poging heeft ondernomen om de lezer in haar belevingswereld te betrekken en dat vond ik tot op bepaalde hoogte ook geslaagd. Totdat ik de debuutroman van Eva Kelder las en ik met gerust hart kan zeggen dat deze van Vlieland afkomstige jonge schrijfster haar Amerikaanse collega in literaire zin achter zich laat, zoals een slechtvalk een gans achter zich laat. Waar de bestseller Levenslessen blijft hangen in goed bedoelde jonge meiden treurigheid, toont de roman Het leek stiller dan het was een veel diepere essentiële laag. Eva heeft duidelijk niet geschreven om te scoren maar omdat Eva schrijven moet.
Eva Kelder is nog een jonge schrijfster (1980) die haar mooie eiland Vlieland verliet om Engelse letterkunde en journalistiek te gaan studeren in Edinburgh, om vervolgens te gaan werken met oud-VS correspondent Charles Groenhuijsen. Voor het programma Holland Doc van de VPRO en haar project crossmediale Search of Americans trok ze met fotograaf Sabina Theijs door de VS. In 2012 debuteerde ze met een kort verhaal in het literaire tijdschrift Passionate magazine, waarna er al snel meerdere verhalen in verschillende tijdschriften verschenen. Nu debuteert ze met dit prachtige boek Het leek stiller dan het was.
Zoals de titel al prijsgeeft, beschrijft Eva een opmerkelijke stille buitenwereld die wordt vormgegeven door een dorp, het strand, de badgasten en bovenal in de gezapigheid van de kleinburgerlijkheid op het eiland. Een benauwende wereld waar de (hippie)moeder van de hoofdpersoon Seije met regelmaat van wegvlucht. We leren de jonge Seije kennen als een meisje met een groot innerlijk gevoelsleven dat waarschijnlijk vergelijkbaar is met het leven van de schrijfster zelf. Daarover later meer. Haar belevingswereld wordt prachtig geformuleerd in zinnen waarmee ze de lezer op pijnlijke wijze weet te ontroeren en te fascineren. Ze leidt de lezer langs aangrijpende landschappen van de verwarrende gevoelens en belevingen die passen bij van een opgroeiende adolescent.
De innige vriendschap van Seije met haar homoseksuele vriend Teun verwart zowel hem als haar en uiteindelijk komt het tot een pijnlijke confrontatie wanneer ze hem verraadt tijdens een nacht vol feest en drank. Haar naïeve wereldbeeld brokkelt snel af en de realiteit dringt zich onafwendbaar op. Onbreekbare banden blijken te breken en ze vraagt zich af of haar moeder haar in de steek laat of gewoon loslaat. Ondanks de scherf in zijn ziel besluit Teun toch om samen met Seije Engels te gaan studeren in Edinburgh. Daar wordt Seije uiteindelijk verliefd op studiegenoot Daniel die zijn liefde voor literatuur verraadt door te buigen voor zijn dominante ouders en het grote geld. Seije, op haar beurt, verraadt de hoogleraar die haar talent herkent door te kiezen voor een leeg upper class New Yorks leventje. Eva schetst een wereld die pijnlijk ontroert en mij mee weet mee te slepen naar een geloofwaardig plot. De vraag hoezeer deze roman autobiografisch is, beantwoord ik met de woorden van Gerard Reve, ‘in wezen is alles wat een schrijver schrijft autobiografisch’.
Nadat ik dit prachtige boek had uitgelezen, bekeek ik nogmaals de omslag. En jawel, die omslag dekt de inhoud meer dat ik had durven hopen toen ik aan het boek begon. ‘Fris, kleurrijk, spannend en bovenal jong’. Een eerste stap op weg naar een mooi oeuvre dunkt me.
