Finale van zinderende Zweedse zoektochten

Doelgericht – Louise Boije af Gennäs – Vertaling: Corry van Bree – Karakter – 479 blz.

Het derde en laatste deel van de trilogie is verschenen. In maart van dit jaar kon u de besprekingen van het tweede deel Bloedspoor en een half jaar daarvoor van het eerste deel Schijndood van de Resistance-Trilogie op onze website vinden. Een waarschuwing is hier direct op zijn plaats: Hoewel er door de auteur wordt gerefereerd aan de eerste twee delen, is het niet verstandig dit laatste deel als stand alone te lezen. Niet alleen zou u te veel uit de voorgaande delen missen – het zijn beide top-thrillers – maar ook zou u de plot uit dit laatste deel minder goed begrijpen. Lees deze bespreking ook niet verder als u van plan bent andere delen nog te lezen, want het is onmogelijk over dit boek iets te zeggen zonder iets over de voorgeschiedenis te verraden. Misschien was het verstandig geweest een persoonslijst van de protagonisten op te nemen, zodat je precies weet met wie je ook alweer te maken hebt.

Het is allemaal begonnen met de mysterieuze dood van Sara’s vader en haar vondst van zijn archief. – Is hij wel de man die ze dacht dat hij was? – Om een nieuw leven op te bouwen, is ze verhuisd van Örebro naar Stockholm en vindt werk in de public relation branche. Toch wil ze meer weten over haar vaders dood en zijn nalatenschap, waarin aanwijzingen voor machtspelletjes en corruptie te vinden zijn. Het wordt steeds gevaarlijker voor Sara, hoe meer ze zich in de papieren verdiept en onderzoek gaat doen. Weer verandert ze van baan en komt daarmee dichter bij de bij de bedrijven die zich met smerige praktijken bezighouden. Wie verschuilen zich achter de initialen BSV? Wie willen beslist dat Sara haar onderzoek staakt?

Er is in Doelgericht ongeveer een jaar verstreken. Er is erg veel gebeurd: Sara’s moeder is overleden en ook haar vriend. Ze is er niet zo best aan toe: “De gebeurtenissen van het afgelopen jaar hadden veel van mij gevergd en nu eiste de stress zijn tol”. Ook haar zus Lina zit in de problemen. Dan komt de auteur met een geweldige wijziging: Sara is niet meer die verbaasde en enigszins naïeve jonge vrouw. Ergens in haar brein is iets geknapt, waardoor een nieuwe kant van haar komt bloot te liggen. Ze gaat weerstand bieden, raakt soms overduidelijk geïrriteerd. Ze zal niet rusten voor de onderste steen boven is. Zowel de autoriteiten, politie, ziekenhuisdirectie en anderen proberen haar ervan te overtuigen dat ze ‘spoken ziet’. Het wakkert nu alleen haar ultieme verlangen aan de echte waarheid boven tafel te krijgen.

De opbouw van de plot is nagenoeg dezelfde als in de voorgaande delen. Geregeld worden we geconfronteerd met werkelijk gepubliceerde artikelen in Zweedse kranten. Dat geeft het verhaal een authenticiteit. Het knappe daarbij van de auteur is dat ze zo moeiteloos feiten en fictie verstrengeld, dat je zelf niet meer weet of iets werkelijkheid of verzinsel is. Daarbij komt nog dat ook stukken uit het archief van Sara’s vader aan de orde komen en die zijn toch echt in het hoofd van de auteur ontstaan.

Er is kennelijk heel wat in de Zweedse samenleving aan de hand. Maar dat is overal zo, zodat dit boek een internationale achtergrond krijgt. Samenzwering, complottheorie, Louise Boije af Gennäs laat je geloven dat het echt zou kunnen gebeuren. Beslissingen in smoezelige achterkamertjes in plaats van democratische open processen. We leren één van de figuren kennen, C-F: “Soms is een beetje maatschappelijke onrust nodig om inschikkelijkheid en bereidheid tot samenwerken bij de mensen te bewerkstelligen. Soms is daar een ramp of nationale rouw voor nodig”. De auteur weet alles zeer geloofwaardig uit de doeken te doen. Jammer is misschien dat ze niet af en toe iemand uit die kringen het woord laat doen en buiten de artikelen alleen Sara in de ik-vorm aan het woord laat. Het aantal artikelen is in dit boek overigens aanmerkelijk kleiner dan voorheen.

Met wat voor een soort samenzwering hebben we hier te maken? Is het een sociaal probleem of is het iets anders? Wel zien we vaak de gewone man tegenover de elite staan, wat dit zou bevestigen. Louise Boije af Gennäs laat je zelf denken, vertelt niet alles, is niet uitleggerig, zodat er toch voldoende ruimte voor lezersinterpretatie blijft bestaan. Je gaat misschien nog wel eens aan het sprookje van Klein Duimpje en de reus denken: Sara tegen…? De ene vreemde gebeurtenis is nog niet voorbij of de volgende begint alweer. Er zijn al slachtoffers gevallen en er zullen er meer volgen, allemaal op mysterieuze wijze. Het beïnvloedt haar denken en handelen, want alles is anders dan wat het lijkt.

Het is een belangrijke schrijverskwaliteit van de auteur, dat Sara niet de persoon blijft die ze was, maar een gestage ontwikkeling vertoont, die uitmondt in een onverdroten handelen om haar ultieme doel te bereiken. Dat is eigenlijk één van de belangrijkste kwaliteitskenmerken van dit boek. Gevolg is dat je zeer sterk met haar gaat meeleven. Je gaat even vastberaden worden om de waarheid te weten. Je wilt ontdekken wie er voor alle misère verantwoordelijk is. Je bent geschokt door het verlies van levens dichtbij en wat verder weg, De auteur bereikt hiermee dat je deel gaat uitmaken van het verhaal en verwoed verder leest en het boek niet even kunt wegleggen. Een waardig slot van een sublieme trilogie. De Millennium-trilogie heeft de naam, de Resistance-Trilogie de kwaliteit!

Kees de Kievid