Klassiek thema in vrije versvorm
Tussen ons – Sarah Crossan – Vertaling: Sabine Mutsaers – Signatuur – 276 blz.
Binnen de jongerenliteratuur heeft de in Ierland en Engeland opgegroeide schrijfster Sarah Crossan (*1981) een gevestigde positie. Ze schreef enkele ijzersterke YA-romans die breed worden gewaardeerd: Gewicht van water (2015), Een (2016), Nieuwe maan (2018) en Toffee (2019). In deze romans snijdt ze heftige thema’s aan. Zo gaat Gewicht van water over een Pools meisje dat na haar komst in Engeland het in haar eentje moet zien te rooien, omdat moeder, die op zoek is naar de vader van het meisje, haar nogal aan haar lot overlaat. Een vertelt over een Siamese tweeling die een zeer ingrijpende beslissing moet nemen, Nieuwe maan over een jongen wiens broer op de doodstraf wacht, en Toffee over een meisje dat gevlucht is voor haar gewelddadige vader en vervolgens vriendschap sluit met een dementerende vrouw. Bijzonder aan de vier romans is de stijl waarin ze geschreven zijn, de vrije versvorm. Het is vooral ook deze stijl die de verhalen zo indringend maakt.
In haar romandebuut voor volwassenen, Tussen ons, past Crossan dezelfde stijl toe. Een complete roman in versvorm, met korte regels en veel wit, en dus een ruime bladspiegel. Net als bij de jongerenromans is het een krachtige stijl, vol van betekenisvolle woorden en zinnen, die sfeer, gebeurtenissen, gevoelens en gedachten treffend weergeven. Een andere overeenkomst met het werk voor jongeren is het feit dat de lezer vanaf de eerste bladzijde midden in het verhaal zit en vervolgens wordt meegezogen naar het einde ervan. Enerzijds heeft dat te maken met de spanning die wordt opgebouwd, waardoor je wilt doorlezen, anderzijds met de toegankelijke stijl.
Hoofdpersoon in Tussen ons is Ana Kelly, getrouwd, twee kinderen en werkzaam als notaris. Op een dag krijgt ze een telefoontje van ene Rebecca Taylor, die informeert naar het testament van haar pas overleden echtgenoot. Die echtgenoot blijkt Connor Mooney te zijn, met wie Ana al drie jaar een geheime relatie heeft. Ana’s leven staat volledig op z’n kop. Waar kan ze heen met haar verdriet? Hoe kan ze rouwen? Ook voelt ze zich schuldig, zeker als blijkt dat Connor is verongelukt kort nadat hij en Ana in een telefoongesprek ruzie hadden gehad. Daarbij heeft ze veel vragen. Wat betekende hun relatie voor Connor?
Met een zekere bezetenheid zoekt Ana dan contact met de twee mensen die het dichtst bij Connor stonden. Dat is zijn vriend Mark – de enige die van hun relatie wist – maar die houdt dat af. En ze zoekt nauwer contact met Rebecca. Als notaris biedt ze aan te helpen bij het afwikkelen van alle zakelijke kwesties. Rebecca aanvaardt deze hulp, waarna er zich tussen beide vrouwen een vorm van vriendschap ontwikkelt. Precies zoals Ana wil, want daardoor hoeft ze Connor niet los te laten. Sterker, ze kan daarmee in zijn leven graven en op zoek gaan naar antwoorden op al haar vragen. Haar dubbele agenda is duidelijk.
Ondertussen blikt ze terug op haar relatie met Connor, die begon nadat hij zich als cliënt op het notariskantoor had gemeld. Een relatie met hartstochtelijke ontmoetingen, maar voor Ana ook vol frustraties. In tegenstelling tot Ana wilde Connor zijn huwelijk niet opgeven, omdat hij zijn vrouw geen pijn wilde doen. Het feit dat Connor niet volledig voor haar koos, stelde haar enorm teleur en maakte haar boos. Daardoor waren er vele woordenwisselingen, die soms periodes van verwijdering tot gevolg hadden. ‘Alle clichés’, stelt Ana op zeker moment vast.
Stukje bij beetje krijgt de lezer een beeld van de relatie tussen Ana en Connor, maar ook van haar spaak lopende huwelijk met Paul, haar gezin, haar jeugd, haar ouders en zus, en haar vriendschap met haar collega Tanya.
Het raffinement waarmee Ana in het contact met Rebecca te werk gaat, is verbluffend. Bij het ordenen van de administratie van Connor neemt ze zelfs spullen van hem én van Rebecca mee naar huis. De lezer voelt daarbij de spanning oplopen. Wat is er gebeurd in het laatste contact tussen Ana en Connor? Hoever gaat Ana in haar behoefte Connor bij zich te houden? Hoe lang kan ze hun relatie geheimhouden? En wil ze dat eigenlijk wel? In een dramatische scène wordt uiteindelijk tussen haar en Rebecca alles duidelijk. Ana lijkt dan te beseffen dat ze moet loslaten. Ze gaat naar huis om met Paul te praten.
Door het gekozen onderwerp is Tussen ons minder verrassend dan haar boeken voor jongeren. Het is bij uitstek een klassiek thema: een ingewikkelde, overspelige relatie die tragisch eindigt voor een van de twee geliefden, waarna deze, ingegeven door een diepe rouw, stappen zet die niet erg verstandig zijn, maar wel een zekere mate van invoelbaarheid hebben. Dat laatste zal bij elke lezer – in dit geval waarschijnlijk lezeres – verschillen. De waardering voor het verhaal kan daarmee samenhangen.
Los daarvan heeft Sarah Crossan het verhaal knap opgebouwd. De aanwezige spanning houdt de aandacht vast, wat ook geldt voor de verrassende wendingen en het door elkaar lopen van herinneringen, realiteit en fantasie. En natuurlijk is er de bijzondere stijl waarin het boek is geschreven, met woorden en zinnen die de tragiek versterken. De uitstekende Nederlandse vertaling laat overtuigend zien dat Sarah Crossan opnieuw haar visitekaartje heeft afgegeven.
Boek bestellen!
