Zinderende spanning op Malta

Het Maltadocument – Steve Berry – Vertaling: Gert-Jan Kramer – De Fontein – 427 blz.

Het veertiende deel alweer in de serie rond Harold Earl ‘Cotton’ Malone. Opnieuw weet Steve Berry, zoals ook in eerdere delen, de lezers aan zich te binden met het fabelachtig in elkaar schuiven van de werkelijkheid en zijn schrijversfantasie. Tenzij je over veel geschiedkundige kennis beschikt, is het niet raadzaam om die twee tijdens het lezen te willen onderscheiden. Het zou afbreuk doen aan het verhaal dat je nagelbijtend van spanning volgt in al zijn complexiteit met een reeks van onverwachte plotwendingen, die toch, zoals zal blijken, niet onlogisch genoemd kunnen worden. Overigens heeft Berry in zijn “Nawoord” het onderscheid tussen feit en fictie nauwkeurig uit de doeken gedaan. Overbodig te zeggen dat je dat niet als eerste moet gaan lezen.

Veel van de protagonisten in dit boek betraden al in eerdere delen het (strijd)toneel. Behalve Malone zijn dat Luke Daniels (van de Amerikaanse inlichtingendienst Magellan Billet), Stephanie Nelle (zijn directe baas) en Sir James Grant (chef van MI6). De oude bekenden worden opnieuw voorgesteld (herhaling voor trouwe fans), zodat dit boek ook gelezen kan worden als je de dertien delen hiervoor hebt gemist.

Nieuwe protagonisten zijn er natuurlijk genoeg, zowel aan de kant van de schurken als van de goeden. Nieuw is de medewerking van Laura Price, een agent van de Maltezer inlichtingendienst. Danjiel Spagna, aartsbisschop en chef van de ‘Entiteit, ‘de geheime dienst van het Vaticaan, bijgestaan door zijn assistent John Roy, bezit een lijst van corrupte kardinalen. Ook de schrijver van een boek over de hospitaalridders, Arani Chatterjee, speelt een rol. En dan de tweelingbroers Pollux en Kastor Gallo. Pollux fungeert als tijdelijke leider van de Maltezer Orde. Kastor is de aan de kant geschoven kardinaal die kost wat kost de volgende paus – de vorige is zojuist overleden – wil worden.

Eén zaak houdt al deze figuren van het begin tot het einde volop bezig: het vinden van de geheime correspondentie tussen Churchill en Mussolini. Die laatste was gevlucht en had een tas van olifantenleer met allerlei belangrijke documenten zoals rapporten over de voorgang van de oorlog, maar vooral de vooroorlogse brieven van Churchill, meegenomen. Il Duce is samen met zijn geliefde Clara door partizanen geëxecuteerd en de tas is verdwenen. De hedendaagse Ridders van Malta – de Orde van de Soevereine Militaire Hospitaalridders van St. Jan van Jeruzalem, van Rhodos en van Malta – zijn ook op zoek naar deze correspondentie. Een geheime afdeling, de Secreti, houdt zich daarmee bezig. Maar dit zijn niet de enige voorwerpen waarnaar gezocht wordt. Ook het derde deel in de Drie-eenheid de Nostra Trinità, geschonken door Constantijn de Grote, de Donatio Constantini een document uit de derde eeuw is een gewild object. En niet te vergeten de beroemde Maltezer ring, met een afbeelding van het achtpuntige Maltezer kruis en het palindroom SATOR-AREPO-TENET-OPERA-ROTAS, die een grote rol speelt.

Geschiedenis is in alle boeken van Berry een belangrijk thema, zo ook hier. Het verhaal speelt zich weliswaar af in het heden – uitgezonderd de proloog (1945) – maar over het verleden worden diverse doekjes opengevouwen. De belangrijkste daarvan zijn de historie van Malta, met die van de Maltezer orde en het verleden van de Rooms-katholieke kerk. Ook historische figuren, zoals Napoleon, spelen een verklarende rol.

Bij dit alles zijn ook de locaties waar het verhaal zich afspeelt zeer interessant. Berry brengt ons naar Como, Milaan, Rome, maar vooral naar Malta. De beschrijvingen van de Maltezer bezienswaardigheden zouden in een reisgids niet misstaan hebben. Ook zijn beschrijvingen van Rome, zij het in mindere mate, zullen zeker bij vroegere bezoekers van die stad bekend voorkomen. Let wel aan al deze zaken wordt door de auteur een rol in het verhaal meegegeven, zodat ze beslist niet als vulling en dus overbodig opgenomen zijn.

De plot van het verhaal moet zeker als zeer ingenieus bestempeld worden. Te veel daarover zou afbreuk doen aan de spanning voor de lezers. Laat duidelijk zijn dat speurderswerk, intriges, chantage, aanslagen, moord en doodslag ruimschoots aan de orde komen. Toch moet gezegd zijn dat Berry zich daarbij niet heeft schuldig gemaakt aan effectbejag. Bloedstollende spanning, ja; horrorscènes, nee!

In de hem eigen plezierige en vloeiende schrijfstijl weet de auteur de lezer in het verhaal onder te dompelen met beschrijvingen en puntige dialogen. De hoofdpersonages krijgen voldoende diepgang mee om ze geloofwaardig te maken. Vooral van Cotton Malone krijgen we een steeds beter beeld door nieuwe fragmenten uit zijn bestaan.

Steve Berry wordt wel eens vergeleken met Dan Brown en dat niet geheel ten onrechte. Echter door de feiten een groter gewicht mee te geven is de geloofwaardigheid van het verhaal bij Berry is betere handen. Dat zou fans van dit genre ertoe moeten leiden zijn boeken trouw te gaan volgen en/of eerdere delen snel ter hand te nemen.

Kees de Kievid