Het Dossier – Anya Niewierra
Een dossier dat je niet onberoerd laat
Anya Niewierra (1964) heeft sinds haar jeugd drie passies: reizen, schilderen en schrijven. Van reizen maakte ze haar beroep — ze is algemeen directeur van de VVV Zuid-Limburg en bestuurslid van de Europese organisatie NECSTouR — schilderen is haar hobby, en in 2013 debuteerde ze met de thriller Vrij uitzicht. Dat boek werd genomineerd voor de Debutantenprijs, de Schaduwprijs en de prijs voor Beste Thriller.
Het dossier is haar tweede thriller. En wat voor één! Het verhaal neemt je van begin tot eind mee op een meeslepende reis door de voormalige DDR, met haar harde regime, de martelpraktijken van de Stasi en een intrigerende mix van orgaanroof, sterke vrouwen en kunstfraude. Genoeg ingrediënten om de lezer op scherp te zetten en te boeien tot de laatste pagina.
DDR-verleden
Hoofdpersoon Josta Bresse is 46 jaar en slachtoffer van een orgaanroof. Ze wordt ontvoerd, haar nier wordt verwijderd, en daarna wordt ze — tot haar grote verbijstering — weer in haar eigen huis teruggebracht. In totale verwarring doet ze aangifte. Tijdens het onderzoek stuit de Nederlandse recherche op Josta’s duistere DDR-verleden. Ooit maakte ze deel uit van de ‘Köningstein Gruppe’, een team van kunstvervalsers dat in opdracht van het DDR-regime werkte. Vlak voor de val van de Muur wordt de groep door de Stasi afgevoerd naar de beruchte gevangenis Hohenschönhausen, vanwege een geheim dossier. Vijfentwintig jaar later blijkt dat dit dossier nog steeds van groot belang is — en sommigen zijn bereid om er alles voor te doen.
Twee verhaallijnen
Het boek kent twee verhaallijnen. De eerste volgt Josta in het heden, met terugblikken op haar verleden en de trauma’s die ze heeft doorgemaakt. Deze hoofdstukken zijn genummerd en voorzien van plaats en datum. De tweede verhaallijn, in Romeinse cijfers en een ander lettertype, vertelt het verhaal van een man die zijn bekentenis aflegt aan een vrouw genaamd Emma. Al snel wordt duidelijk dat hij de ondervrager van Hohenschönhausen is — degene die gevangenen onder druk zette om te achterhalen waar het dossier zich bevond. Aan het einde komen de twee lijnen prachtig samen: dan begrijp je welke rol Emma speelt en waarom hij juist háár zijn verhaal vertelt. De keuze om deze tweede stem door het boek te verweven, werkt sterk en voegt diepte toe aan het geheel.
Verrassend einde
Veel lezers zullen zich nog herinneren waar ze waren toen de Berlijnse Muur viel. Ook ik weet dat nog goed. Het was geschiedenis die voor je ogen werd geschreven — en het is nauwelijks voorstelbaar hoe het leven achter de Muur moet zijn geweest. In Het dossier spelen zowel de val van de Muur als het DDR-regime en de Stasi-praktijken een grote rol. Niewierra heeft grondig onderzoek gedaan en oog voor detail. Dat maakt het verhaal geloofwaardig en beklemmend; als lezer voel je bijna dezelfde paranoia als Josta. Haar jeugd, haar talent voor schilderen en de manier waarop dat haar in een keurslijf dwong, zijn indringend beschreven. De liefde van de auteur voor kunst en schilderen klinkt duidelijk door in haar schrijfstijl.
Ik lees veel thrillers, en vaak weet je na een paar hoofdstukken al hoe het zal aflopen. Dat is hier beslist niet het geval. Het dossier speelt zich af in een wereld die zelden wordt beschreven, is origineel, vlot geschreven en spannend tot de laatste bladzijde — met een verrassend einde dat nog lang blijft hangen.
Conny Schelvis
Boek bestellen!
