Mischling – Affinity Konar
Drama over de tweelingproeven van Mengele
De dertienjarige meisjes Perle en Stacha komen eind 1944 met hun moeder en grootvader aan in Auschwitz. Ze zijn een identieke tweeling en ook mischling, dat wil zeggen blond haar en bruine ogen, Arisch en Joods tegelijk. Voor dokter Josef Mengele, de Engel des doods, zijn zij een perfect studieobject. Samen met andere tweelingen, maar ook met albino’s, dwergen en andere “afwijkende” kinderen, wonen ze in een gedeelte van het kamp, dat ze onderling de dierentuin noemen. Al snel worden er proeven gedaan, eerst met Stacha, later ook met Perle. Stacha is de naïeve, fantasievolle van de twee. Zij gelooft daadwerkelijk dat zij onsterfelijk is geworden door de injecties die Mengele haar toedient. Dit zorgt ervoor dat zij geen angst meer kent en dat ze allerlei plannen smeedt om Mengele uit te kunnen schakelen. Perle is rustiger en wijzer. Zij krijgt in de loop der tijd veel te verduren als Mengele wrede proeven op haar uitvoert.
Stacha en Perle zijn altijd samen, in lichaam en geest. Maar door de verschrikkingen die zij moeten doorstaan ontstaat er langzaamaan een verwijdering. Tot op een dag Perle ineens verdwijnt en Stacha alle contact met haar zus kwijt is. Het enige wat ze nog heeft is een pianotoets, die Perle haar naliet als herinnering aan haar.
Als begin januari 1945 de Duitsers vluchten en de Russen het kamp bevrijden, wordt het een chaos. Veel mensen en kinderen verdwijnen en overlijden tijdens de beruchte dodenmars en degenen die het wel overleven, moeten in leven zien te blijven in het verwoeste Polen. Stacha weet met haar vriendje Feliks te ontsnappen en samen gaan ze op zoek naar Mengele, waarvan zij denken dat hij zich in Warschau, in de dierentuin, schuilhoudt. Ze willen maar één ding: hem doden. Maar ook wil Stacha weten waar Perle is. Leeft zij nog, of is ze aan de wreedheden overleden?
Mischling is een fictief verhaal, maar iedereen weet dat Mengele en Auschwitz echt hebben bestaan. De verschrikkingen die Konar beschrijft zouden zo maar echt gebeurd kunnen zijn. En ze is ook niet bang om enkele afschuwelijke proeven uitvoerig te vertellen (zoals tweelingen die met de rug aan elkaar worden genaaid en organen die weggesneden worden).
Iemand op internet stelde de vraag: mag je over zo’n onderwerp als dit wel een fictief boek schrijven? Na het lezen van dit boek is mijn mening dat dat wel moet mogen, als je maar integer en dicht bij de waarheid blijft en respect blijft houden voor de slachtoffers. In dat opzicht is het de schrijfster absoluut gelukt om een zeer emotioneel, gevoelig boek te schrijven.
Mengele blijft in het hele verhaal de grote, boze oom die kinderen kwaad doet en de kinderen zijn de grote helden. Er zitten veel goede dialogen in het verhaal en de belangrijkste personages zijn goed uitgewerkt. Het enige punt wat ik heb aan te merken, is dat er op het eind enkele dingen gebeuren die beter tot zijn recht zouden komen in een goedkope B-film (zoals de Poolse boer die met geladen geweer op de stoet Joodse kinderen gericht, keihard roept: “Varkens!” Als iedereen denkt dat zijn laatste uurtje heeft geslagen, richt de boer zijn geweer en schiet een aantal wilde zwijnen achter hen dood). Ook zonder deze acties is het boek spannend genoeg. Zullen Stacha en Perle elkaar weer gaan vinden? En wie van hun familieleden hebben de oorlog allemaal overleefd?
Als je de cover van Mischling ziet, met daarop een foto van een onschuldig kindergezicht met grote ogen, weet je al dat dit een boek is dat je gaat raken en bij zal blijven.
Erica Ganzevles
Boek bestellen!
