Mooi debuut

De palimpsesten – Aleksandra Lun – Vertaling: Lisa Thunnissen – Pluim – 137 blz.

De Poolse Aleksandra Lun volgde taal – en literatuurstudies in Spanje en werkt als vertaler vanuit het Engels, Spaans, Frans, Italiaans, Catalaans en Roemeens naar het Pools. De palimpsesten is haar debuutroman die zij in het Spaans schreef. Momenteel woont zij in België en leert zij Nederlands. Het is ook niet zo vreemd dat taal een belangrijke rol speelt in deze roman. In de noot van de vertaler aan het eind van het boek lees je dat het verhaal vol zit met citaten en parafraseringen van werk van andere schrijvers en filosofen. De vertaler heeft haar best gedaan de citaten herkenbaar te laten voor de Nederlandse lezers. Hiervan maakte ze gebruik van ander werk waarbij uiteraard de bronvermelding niet van ontbreekt.

Het is geen must een onderlegd lezer te zijn en zo de citaten (of bronnen) te herkennen. Voor het verhaal maakt dat niets uit. Het blijft een vermakelijke satire die prettig leest en menigmaal een brede glimlach bij me opwekte.

Het verhaal gaat over een Poolse immigrant, Czesław Przęśnicki, die zichzelf een mislukt schrijver noemt. Hij komt na een aantal omzwervingen terecht in het Belgische Luik en belandt daar in een psychiatrisch ziekenhuis. Of zoals hij zelf zegt “ik ben een mislukt schrijver, heb ik tijden geen seks gehad en ben opgenomen in een gesticht in België, een land dat al een jaar zonder regering zit.”

Een zin die geregeld terug zal komen. Waarbij je je of irriteert aan de herhaling of waarbij je een glimlach niet kunt onderdrukken. In het laatste geval zie je er de humor van in en zal het een vermakelijk boek voor je zijn om te lezen.

De reden van opname in de kliniek is dat schrijver Czeslaw zijn debuutroman niet in zijn moedertaal heeft geschreven maar in het Antarctisch. Wat hem niet in dank wordt afgenomen door het schrijfgenootschap aldaar. Door dit conflict moest hij dat land verlaten en kwam in België terecht.

De behandeling in de kliniek is erop gericht dat hij niet nogmaals in een andere taal dan het zijne zal gaan schrijven. Uiteraard weerhoudt het Czeslaw niet om te blijven schrijven. Bij gebrek aan schrijfmateriaal begint hij zijn tweede roman op een oude krant. Waarbij meteen de titel van het boek is uitgelegd. (Een palimpsest is een opnieuw beschreven perkament).

Ieder hoofdstuk is een dag uit het leven van Czeslaw tijdens zijn verblijf in de kliniek. Hij droomt, wordt wakker, bezoekt zijn psychiater en krijgt een injectie. Hij deelt zijn kamer met een godsdienstig man en schrijft zijn boek, stiekem in de badkamer op zijn krant.

Tijdens zijn dromen en gesprekken met de psychiater geven verschillende beroemde schrijvers, die ook in een andere taal dan hun moedertaal schreven of in een ander land leefden, hun mening over de therapie en het schrijven in het bijzonder. Uiteraard vragen zij Czeslaw naar het onderwerp van zijn nieuwe boek waarna ze allemaal dezelfde reactie uitten. Wat wederom een luchtige toon aan het verhaal geeft.  Naast de luchtigheid en de humor komen thema’s als vooroordelen, bekrompenheid en kortzichtigheid naar boven. Het is mooi gedaan om zulke redelijk zware thema’s in een heerlijk leesbaar verhaal te stoppen. Wat mede door de grote leesletter prettig wegleest. Ook zit er een hoog tempo in het verhaal en passeren er veel personages. De literaire verwijzingen zullen een leuk extra geven voor de literatuurliefhebbers. Maar zoals eerder vermeld; mocht je de namen of quotes niet herkennen houd je een prima roman over, een mooi debuut, dat zeker de moeite waard is om te lezen.

Conny Schelvis